Sendika.org müellifi İsmail Topkaya, “Bir kulüp ve teknik adamlıkta adanmışlık: Auxerre ve Guy Roux” başlıklı bir yazı kaleme aldı.
İsmail Topkaya yazısında, Fransız AJ Auxerre kulübünün 44 yıl boyunca başında olan teknik yönetici Guy Roux’yu anlattı.
Roux’nun, endüstriyel futbolun pazarlama ve gösteri dünyasına dahil olmadığını anlatan Topkaya, Auxerre ve Guy Roux’nun başarısına değindi.
İşte İsmail Topkaya’nın o yazısı:
Association de la Jeunesse Auxerroise kısaca AJ Auxerre, Fransız futbol grubudur. Bourgogne bölgesinin Auxerre kentinin grubu olarak 1905 yılında kurulmuştur. Forma renkleri mavi-beyaz olan kadronun, lakabı mavi meleklerdir.
Takımın çalıştırıcılığını 1961 yılından 2005 yılına kadar yapan Guy Roux, bu alanda kırılması güç bir rekora imza atmıştır. Roux, Auxerre’i en alt kümeden 1980 yılında Ligue 1’e kadar çıkartmış, 1996’da ise Ligue 1 şampiyonluğuna ulaştırmıştır.
Fransız direktör Jean-Jacques Annaud’un 1979 tarihli sineması Coup de tête, Auxerre-Troyes maçından çeşitli manzaralar içermesi ve Auxerre’den bahsetmesi sebebiyle, Auxerre sinemada da kendine yer edinmiştir.
GİRİŞ
Başarılı teknik yöneticileri sıralayınız yahut sayınız dendiğinde kimsenin aklına Guy Roux ismi asla gelmez. Niye? Zira tanınan değildir. Zira endüstriyel futbolun içinde yer almasına rağmen, endüstriyel futbolun pazarlama ve gösteri dünyasına uzak bir ömür sürmüştür de onun için…
Asıl kıymetlisi başarılı olma en üst seviye gruplarda ve her dönem Şampiyonlar Ligi’nde oynamaya endekslenmiştir de ondan…
Bize nazaran ise başarılı teknik adam ölçütlerinden birisi ve tahminen birincisi bir kulüpte uzun mühlet çalışmayı sürdürebilme ölçütüdür.
Keza bu ölçüt, spor kulübü için de geçerlidir. Bir spor yahut futbol kulübünün başarılı bulunma ölçütlerinden birisi de teknik takımla olan uzun vadeli ve karşılıklı işbirliğidir.
Yazının konusu aktör Guy Roux’a gelince, bir teknik adamın bir spor kulübünün ve bir futbol kadrosunun başında tam 44 yıl boyunca çalışabilmesi demek başlı başına onu başarılı kıldığı üzere genel olarak ve muhtemelen de yeterli insan kılar. Zira bu paraya ve güce tapmamayı, piyasaya boyun eğmemeyi, prensiplere ve geleneklere bağlı kalmayı, fazilet sahibi olmayı, sıradan olmayı göze almayı, gereğinden fazla hırslı olmamayı, haz peşinde koşmamayı ve adanmışlığı gerektirir.
Ama unutulmaması gereken çok kıymetli bir şey daha var; O da Auxerre kulübüdür… Bir teknik adamla 44 yıl çalışabilmek bir kulüp için mükemmel bir tablodur. Spor ve futbol tarihi bunu kesinlikle yazacaktır.
Ülkemizde 44, 34, 24 ve hatta 14 yıl olmasa da, en azından kesintisiz 10 yıl üzere bir mühlet ile bir teknik adamla devam edebilecek bir kulübümüzün olmasını çok dilek ederdik. Böylesi bir süreçte nitelikli bir çalışma nizamı, bu ülkenin futbolu açısından çok şey tabir edebilecektir. Bunun için elbette piyasa ve çıkar ilgilerinden çok işin felsefi, tarihî, toplumsal ve teknik bağlantı ve hedef boyutlarının öne çıkması gerekmektedir.
ASIL HİKÂYE
Guy Roux ve Auxerre kıssası 1961 yılında başlar. 1938 yılında Auxerre’e 500 km uzaklıkta bulunan Colmar kasabasında dünyaya gelen Guy Roux, 22 yaşına kadar amatör futbolcu olarak çeşitli gruplarda oynar. Bu ortada futbol konusunda baş yormaya, çalışmaya ve kendini geliştirmeye vakit ayırır. Kim bilir tahminen de üst seviye bir futbolcu olmamasında bunun hissesi da vardır. Yahut üst seviye futbolcu olsaydı bu türlü bir kıssa olmayabilirdi. Ya da farklı bir öykü yazılacaktı.
Guy Roux futbolu bıraktıktan bir yıl sonra 1961 yılında, amatör bir kasaba grubu olan Auxerre’in teknik yönetici aradığını duydu. Bu futbolculuk ömrünün en başından beri hayalini kurduğu meslek ve durum için bir imkân ve bir fırsattı. Kulübe yazdığı müracaat mektubunda, Auxerre kulübünde gerekirse odun bile kesebileceğini notunu da düştü. Öbür müracaatlar içinde en az maaş isteyen ve en genç antrenör Guy Roux’du. Ve tercih edilen de o oldu. Guy Roux 600 frank karşılığında Auxerre’in başına geçti.
Guy Roux, mesleğine başlar başlamaz birinci işlerinden birisi kulüp ve grup ile Auxerre halkını bütünleştirmeyi sağlamak olur. Zira buna muhtaçlık vardır. Bir kulüp ve bir ekip halkıyla ve taraftarı ile gelişir ve büyür.
Auxerre, az nüfuslu olmasına rağmen o periyotta, ülkenin değerli üretim merkezlerinden biridir. Çiftçilik ve ahşap üretiminde ülkenin en kıymetli merkezlerinden biri olan kasabanın imkanlarından faydalanmak yardım toplama işine girer. Örneğin, çiftçileri ekibe keçi ve gübre bağışlamaları için ikna eder. Futbol alanının imalinde o gübreler çok işe fayda. Kasabanın bayanlarına ve futbolcu eşlerinden ekip için idman önlükleri dikmelerini ister. Buna benzeri daha birçok işe imza atan Guy Roux, bu ortada daima çalışır ve çalıştırır. Araştırmacı ve gelişimci birisi olan kişiliği sayesinde idmanları da farklı boyutlar kazanır. Vaktinin neredeyse tamamı kulüpte ve alanda geçer. İşte tüm bu uğraşların ve uğraşın karşılığı elbette bir mühlet sonra gelmeye başlar.
Guy Roux’lu Auxerre 9 yıllık bölgesel ligin akabinde 1970 yılında Bölgesel Lig’den 3. Lig’e çıkar… Yalnızca dört dönem sonra da 2. Lig’e yükselen Auxerre, 1979 yılında daha sonra dört kez kazanacağı (1994, 1996, 2003, 2005) Fransa Kupası’nda birinci sefer final oynar ve ama uzatmalarda 4-1 kaybederek kupayı rakibi Nantes’a kaptırır.
Aradan çok uzun vakitler geçmez. Ve o büyük an gelir. 1979/80 yılında, yani Roux’un Auxerre’deki 18. döneminde 2. Lig şampiyonluğu da gelir. Haliyle, Fransa’nın üst seviye ligi olan Ligue 1’e merhaba denir. Ligue 1’de iki yıllık tecrübe ve kendine gelme sürecinden sonra 1983-1984 dönemini üçüncü bitirirler.
Aynı dönem Auxerre’in bu muvaffakiyetinde hisse sahibi olanlardan birisi de Eric Cantona’dır. Eric Cantona, Alain Goma, Djibril Cissé, Philippe Mexès, Laurent Blanc üzere oyuncular Guy Roux’un dünya futboluna kazandırdığı oyuncuların yalnızca birkaç adedidir. Eric Cantona’nın şu kelamları ise kelam konusu teknik adamın yalnızca bir teknik adam olmadığının tabiri olsa gerektir: “Ailemden, Marsilya’da 600 km uzaklıktaki Auxerre’ye gitmek için ayrıldım. Yalnızca 15 yaşındaydım. Biz genç oyuncular için Guy Roux bir baba üzereydi. Onu çok sevdim ve hürmet duydum. Birtakım kulüplerde o denli değil fakat Guy Roux, Auxerre’in büyük bir aile üzere olmasını sağladı.”
1992-93’te Auxerre’i UEFA Kupası’nda yarı finale taşıyan Roux, 1994 yılında 15 yıl evvel kaybettikleri Fransa Kupası’nı tarihlerinde birinci defa kazanırlar. Bu kupa Auxerre’in 2. Lig şampiyonluğunun akabinde tarihinde kazandığı ikinci kupadır. Bir dönem sonra ise Auxerre, tarihinin en başarılı dönemini geçirir ve hem ligi hem de kupayı kazanır.
O yıllarda Fransa’da Guy Rox’dan daha memnunu yoktur. Ömrünü adadığı Auxerre Fransa’nın en büyüğüdür. Devam eden yıllarda Şampiyonlar Ligi’nde çeyrek final, UEFA Kupası’nda yarı final, Intertoto şampiyonluğu ve iki Fransa Kupası şampiyonluğu daha yaşanır.
Guy Roux, 2005 yılında Sedan’ı yenip Fransa Kupası’nı dördüncü kere kaldırdıkları günün ertesinde düzenlediği basın toplantısında, hekimlerin da tavsiyesi üzerine teknik yöneticilik mesleğine son noktayı koyduğunu açıklar ve birebir kulüpte futbola 44 yıllık adanmış bir ömrü sonlandırdığını açıklar.
Sonradan Lens grubu ile çok kısa periyodik bir beraberliğe adım atmış olsa da bu yalnızca 7 maç sürebildi. Mümkündür ki birtakım futbol tarihçilerine ve bize nazaran, Auxerre ile Roux’un 44 yıllık mazisinde, 7 maçlık da olsa keşke öbür bir kadro ile ilgili kayıt düşülmemiş olsaydı. Veda toplantısında ayrılışına ait olarak yaptığı açıklamada, bir ekibi yönetecek ve ona maç kazandıracak gücü kendisinde artık görmediğinin altını çizerek, “Ayrılmak benim için en dürüst davranış olacak” diyen Roux, bitiriş kararını çok güç aldığını, “Karar alma anlarında, bir antrenöre gücünü veren ahlaki tonu yükseltme maharetini kaybettiğimi hissettim” sözleri ile tekrar ders verir üzere sözler kullandı.
SOZSÖZ
Şimdi bir kulübe gelmek için milyon dolarlar isteyen, istemeyi bir yana bırakınız, gideceğe grubun idaresine neredeyse takım listesi veren teknik adamları düşününce, Guy Roux neredeyse kutsanacak bir kişilik ve futbol insanı olarak karşımıza çıkıyor.
Ama tıpkı seviyede ve birebir saygınlıkta anmadan ve hakkını yemeden neredeyse geçilmemesi gereken öbür değerli aktör ise elbette Auxerre kulübüdür. Bir kulübün muhtemelen çok sayıda değişen yöneticisine karşın böylesi bir geleneği sürdürebilmesi, dünyada eşi gibisi olmayan bir örnek oluşturuyor olsa gerektir.
Guy Roux ile bir arada aslında çok daha evvelce bitmiş olan “adanmış antrenörlük” modelinin son temsilcisinin de faal futbol dünyasının dışına çıkmış olmasıyla o zaman büsbütün kapanmış oldu… Elbette Arsenal-Arsène Wenger, Manchester United-Alex Ferguson öyküleri de var lakin bu çok daha farklı ve çok daha ekstrem bir öykü olsa gerektir.
Günümüz ticari futbolunda ve piyasasında yalnızca “teknik adamlar” değil, futbolun tüm aktörleri ve işleyişi yaşadığımız son salgın pandemisi nedeniyle kapitalist futbol sisteminin sorgulanacağı ve bir ekip değişimlere yol açacağı kesin üzere görünüyor. Guy Roux ve Auxerre bağlantısı gibisi işleyişlere dönülür mü bilinmez lakin çok şeyin eskisi üzere olmayacağı kesin üzere görülüyor.