Koronavirüs salgınına karşı oluşturulan Bilim Kurulu'nun üyelerine daha evvel istifa davetinde bulunan Bilim ve Aydınlanma Akademisi, yeniden dikkat çeken bir açıklamada bulundu.
“Bilim Konseyi üyelerinin gerçekleri görmezden gelmeleri, anlamadıkları hususlarda konuşmaları artık şuurlu formda iktidarın propaganda aygıtı fonksiyonunu üstlendiklerini kanıtlamaktadır” diyen BAA, “Bu heyete katiyen güvenilemez. Artık şuraya istifa daveti yapmıyor, sadece bulundukları pozisyonu açıklamakla yetiniyoruz” açıklamasında bulundu.
Bilim ve Aydınlanma Akademisi'nin açıklamasının tamamı şöyle:
“Bilim ve Aydınlanma Akademisi olarak bir mühlet evvel, yaptıkları teklifler iktidar tarafından dikkate alınmıyor olması nedeniyle bilim şurasını istifaya ve bilimin onurunu kurtarmaya davet etmiştik.
Kurulun bu davetimize kulak tıkadığını ve daha da ötesinde, geçen vakit içinde iktidarın bir propaganda aygıtı olarak hareket etmeye yöneldiğini gözlemlemiş bulunuyoruz.
Bilim konseyi üyeleri tek tek ya da kümeler halinde konuştukları televizyon programlarında;
– salgın idaresi için gereken bütün tedbirlerin “hükümet” tarafından alındığını ve hükümetin bu hususta başarılı bir çalışma yürüttüğünü,
– Türkiye’de tıp eğitiminin ve tabip niteliğinin çok ileri seviyede olduğunu ve hatta dünyanın “gelişmiş ülkeleri”ni bile geride bıraktığını,
-Türkiye’de ağır bakım hizmetlerinde hiçbir sorun olmadığını ve tekrar “yüksek gelirli” ülkelerin bile ilerisinde olduğunu,
-ölüm sayılarının Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ne nazaran düşüklüğünün Türkiye sıhhat sisteminin kalitesinin bir göstergesi olarak kıymetlendirilmesi gerektiğini,
-salgının toplumun %60’ı bağışıklık kazanana kadar devam edeceğini ve yayılımını önlemenin mümkün olmadığını, neredeyse hiçbir şerh düşmeksizin ileri sürebilmektedirler.
Oysa geçtiğimiz günlerde yayımladığımız “Türkiye'de Salgın İdaresinin Seyri” başlıklı raporda dikkat çektiğimiz üzere, iktidarın salgın idaresinde çok değerli zaafları vardır. Bu durum temel olarak bir yönetememe krizine işaret etmektedir ve bu sorunun ne manaya geldiği, ne boyutlarda tezahür ettiği 10 Nisan Cuma gecesi ilan edilen sokağa çıkma yasağıyla herkes tarafından görünür hale gelmiştir.
Bir ülkenin salgın idaresinde muvaffakiyet göstermesinin birinci şartlarından birisi bütün bilgilerin açık olarak ilgili taraflarla paylaşmasıdır. Sıhhat Bakanlığı uzun mühlet kamuoyuyla çabucak hiç data paylaşmamıştır. Şu anda bile salgınla ilgili olarak bilinmeyen pek çok data kelam bahsidir. Hala test sayıları Avrupa ülkelerinin gerisindedir ve temaslılara test uygulanmadığı için olay sayısı her gün açıklanan sayıların çok çok üstündedir. Daha da ötesinde vefatlar Dünya Sıhhat Örgütü algoritması çerçevesinde bildirilmemektedir. Bütün bunlar resmi verilerin güvenilirliğini ileri derecede sarsan tercihler olmasına karşın konsey tarafından görmezden gelinmektedir.
Türkiye’de sıhhat sistemi öteden beri çok değerli problemler yaşamaktadır. Örneğin birinci basamak sıhhat sistemi çökmüştür, hastaneler işletmeye dönüştürülmüştür, yurttaşlar katkı hissesi ödemeden hiçbir sıhhat kurumunda hizmet alamamaktadır. Bütün bunlarla kontaklı olarak Türkiye’de bebek mevt suratı beklenen seviyenin hala üstündedir. Nüfusa düşen doktor, hemşire ve hastane yatak sayıları ile kişi başına yapılan sıhhat harcaması bakımından OECD ülkeleri ortasında sonuncudur.
Türkiye’de tıp eğitimi de öteden beri problemlidir. Türk Tabipleri Birliği’nin ve farklı üniversitelerin halk sıhhati kısımlarının yaptığı araştırmalar bu olguyu net olarak ortaya koymaktadır. Örneğin mezuniyetlerine sırf bir ay kalmış son sınıf öğrencilerinin üçte ikisi birinci basamakta çalışmak konusunda kendilerini yetersiz hissetmektedir. Bu ülkede, öğretim üyesi bulunmadığı için tıp fakültesi son sınıfında çocuk sıhhati ve hastalıkları stajı yapamadan mezun olan tıp öğrencileri vardır.
Türkiye’de salgından vefat sayılarının Avrupa ülkelerine nazaran düşük seviyede kalmış olmasının temel nedenleri, nüfusunun çok genç olması ve salgınla geçen müddette tedavi seçenekleri konusunda ortaya çıkan gelişmelerdir. Öte yandan Türkiye’de ağır bakım yatak sayısının örneğin İtalya’ya nazaran daha fazla olmasını “sağlık sistemimizin gelişkinliğinin bir göstergesi” olarak kıymetlendirmek bu hususlardan hiç anlamamak manasına gelir.
Zira AKP, sıhhatte dönüşüm programıyla bilhassa hastaneleri öne çıkarmış; çok çarpık biçimde sıhhat denildiğinde hastaneleri, tedavi ve ağır bakım hizmetlerini anlamış; sıhhat turizmi emeliyle ağır bakım servislerine büyük yatırım gerçekleştirmiştir. Asıl yapılması gereken birinci basamak sıhhat sistemine, esirgeyici sıhhat hizmetlerine yatırım iken, bu yapılmadığı için artık salgında birinci basamak sıhhat sistemi büsbütün devre dışıdır. Ortaya çıkan yük ise hastaneler tarafından karşılanmaya çalışılmakta ve bu çarpık tablo bilim heyeti üyelerince de bir muvaffakiyet hikayesi olarak alkışlanmaktadır.
Öte yandan salgınlar önlenebilir. Zira nedenleri yoksulluk, makûs ömür ve makus çalışma şartları üzere önlenebilir nitelikli sıkıntılardır.
Hâl bu türlü iken ve üstelik hastalığı geçirenlerin bile ne seviyede bağışıklık kazanacakları, kazandıkları bağışıklığı ne kadar müddet koruyabilecekleri şimdi tam olarak bilinmiyor iken, “salgın toplumun %60’ı bağışıklık kazanıncaya kadar devam edecek, bunu engelleyemeyeceğiz, amacımız sıhhat sistemi üzerindeki yükü hafifletmek” çeşidinden açıklamalar yapmak, baştan beri niyetin bu tarafta olduğunu ortaya koyar ve sırf salgın idaresindeki zaafların üzerini örtmeye fayda.
Bilim heyeti üyelerinin gerçekleri görmezden gelmeleri, anlamadıkları hususlarda konuşmaları artık şuurlu biçimde iktidarın propaganda aygıtı fonksiyonunu üstlendiklerini kanıtlamaktadır.
Bu heyete mutlaka güvenilemez.
Artık şuraya istifa daveti yapmıyor, sadece bulundukları pozisyonu açıklamakla yetiniyoruz.”