Mustafa Kemal Atatürk’e “eşkıya” diyen İskilipli Atıf’ı öven açıklamalarıyla tanınan Ensar Vakfı Yöneticisi Prof. Dr. Ahmet Yaramış’ın Türk Tarih Kurumuna atanmasına bir reaksiyon de Atatürkçü Niyet Derneği’nden (ADD) geldi.
“Yapılan bir atama değil, Cumhuriyetle hesaplaşmada yeni bir cephenin açılmasıdır” diyen ADD açıklamasında, “Yapılan, Türk Tarih Kurumunu her istikametiyle ele geçirmeye yönelik sinsi bir plandır. Yapılan ayıptır. Utanç vericidir. Halkın vicdanıyla dalga geçmektir. Yapılan Atatürk’ün mirasına ihanettir” tabirlerini kullandı.
İşte ADD’nın o açıklamasının tamamı:
“Türkiye, Ulusal Mücadele’nin muvaffakiyetle sonuçlanmasından çabucak sonra gerçekleşen değişim ataklarıyla kısa müddette her açıdan çehre değiştirmiş ve eski nizam ortadan kaldırılmıştır. Atatürk Cumhuriyet ilan edilir edilmez, ulusal kültür ve ulusal kimlik üzerinde durarak, ulusal şuurun oluşması maksadıyla değerli adımlar atmıştır. TTK ve TDK üzere iki değerli cemiyet kurularak, ortak plan ve proje kapsamında çalışmaları sağlanmıştır.
28 Nisan 1930 tarihinde Türk Ocakları‘nın VI. Kurultayı’nın son oturumunda Gazi Mustafa Kemal’in direktifi üzerine, Afet İnan 40 imzalı bir önerge sunmuş ve bu önergede Türk tarihini bilimsel olarak araştırmak üzere bir heyet kurulması istenmişti. Heyet 4 Haziran 1930 tarihindeki birinci toplantısında misyon dağılımını şöyle yapmıştı: Başkan Tevfik Bıyıklıoğlu, Başkanvekilleri Yusuf Akçura ve Samih Rıfat, Genel Sekreter Dr. Reşit Galip. Üyeler: Afet İnan, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Hâmid Zübeyir Koşay, Halil Edhem, Ragıb Hulûsi, ReşidSafvetAtabinen, Zâkir Kadîrî, Sadri Maksudi Arsal, Mesaroş (Ankara Etnografya Müzesi uzmanı), Mükrimin Halil Yinanç, Vâsıf Çınar ve Yusuf Ziya.
Cumhuriyet’in temel kuruluşlarından biri olan, bugünkü ismiyle Türk Tarih Kurumu, bilimsel araştırma ve yayınların yanı sıra, birincisi 2-11 Temmuz 1932 tarihlerinde toplanan ve muhakkak aralıklarla -günümüze kadar süren- memleketler arası nitelikte “Türk Tarih Kongreleri” düzenlemiştir. Heyet, “Türk Tarihinin Ana Hatları” isimli bir çalışma yayımlamıştır. Türk Tarih Heyeti, 12 Nisan 1931 tarihinde “Türk Tarih Tedkik Cemiyeti” ismiyle yine örgütlenip çalışmalarına devam etmiş, kurumun ismi 1935 yılında “Türk Tarihi Araştırma Kurumu”, daha sonra “Türk Tarih Kurumu” olarak değiştirilmiştir. Mustafa Kemal Atatürk, kurumun çalışmaları ile cumhurbaşkanı bizzat ilgilenmiş ve toplantılarına katılmıştır. Mustafa Kemal Atatürk’ten sonra gelen tüm cumhurbaşkanları da bir gelenek olarak kurumun “koruyucu başkanı” olmuşlardır.
Mustafa Kemal Atatürk, 5 Eylül 1938 tarihindeki vasiyetnâmesiile, Türkiye İş Bankası’ndaki paylarının gelirinin yarısını Türk Lisan Kurumuna, yarısını da, Türk Tarih Kurumu’na bağışladı. Kurum, 1940’ta Bakanlar Heyeti kararnamesiyle kamu faydasına çalışan dernekler ortasına alındı. Türk Tarih Kurumu, birincisini 1935’te “Alacahöyük Kazısı” ile başlattığı arkeolojik araştırmaları bugüne dek sürdürmüş ve her yıl yaklaşık 40-50 hafriyata maddi takviye vermiştir. Türk Tarih Kurumu 250 bin kitapla, ülkemizin en varlıklı ihtisas kütüphanelerinden birine sahiptir.
Özerk bir kurum olan Türk Tarih Kurumu’nun masraflarını de finanse eden, günde 80 bin cilt kitap basabilecek kapasitedeki TTK Basımevi, 1942’den bu yana iktidarın kamu ihale yasasında yaptığı değişiklikler nedeniyle birinci sefer kapatılma korkusu yaşamıştır.
Zaman içinde birbirinden değerli ve kıymetli bilim insanlarının vazife aldığı Türk Tarih Kurumu’nda başkanlık yapanlar daima seçkin beşerler, bilimsel kimliği tartışılmayacak uzmanlar olmuştur: Tevfik Bıyıklıoğlu, Yusuf Akçura, Hasan Cemil Çambel, Şemsettin Günaltay, Şevket Aziz Kansu, Enver Ziya Karal, . Sedat Alp, Yaşar Yücel, Neşet Çağatay, İbrahim Agah Çubukçu, Yusuf Halaçoğlu. CHP devrinin başbakanlarından Ord. Prof. Şemseddin Günaltay, Türk Tarih Kurumu’na 17 Aralık 1941’de lider olmuş ve öldüğü güne, 19 Ekim 1961’e kadar bu vazifesi sürdürmüştür. Yani DP. CHP ile kıyasıya çaba ettiği bir periyotta bile, Türk Tarih Kurumuna dokunmamıştır.
Türk Tarih Kurumunda 1932’den 2002’ye kadar 70 yılda 10 lider vazife yapmışken, son 18 yıllık iktidar periyodunda -son atamayla birlikte- 8 Lider misyon yapmış olacaktır. Bu da, liyakat yerine siyaset siyasetinin yarattığı istikrarsızlığın somut göstergesidir.
İstikrardan uzak, siyasete yakın yeni (!) TTK, çok uzun vakittir bir akademi hüviyetinden uzaklaşmış ve üretkenliğini yitirmiştir.
Yeni (!)TTK’nın kütüphanesi güncelleştirilmemiş ve akademi ile bağı büsbütün kopmuştur.
Yeni (!) TTK dünyada Türkoloji alanında yayınlanmış temel birikimi takip edememekte, proje üretememektedir.
Yeni (!) TTK, Türk tarihine ilişkin yeni bir bakış açısı, yeni bir heyecan getirecek hiçbir efor göstermemektedir.
Yeni (!)TTK’nın bir bilim siyaseti yoktur, bu açığı kapatacak çaba ve uygulamalardan uzaktır.
Yeni (!)TTK’nın buyruğunda çok önemli bir maddi kaynak vardır. Fakat kurumun neyi niye yaptığını temellendirecek bir stratejisi, niyet iklimi kalmamıştır.
İşte yaşanan bu olumsuz, bu yakıcı ve yıkıcı süreçte:
· Atatürk’ten miras olan TTK’nın sahip olduğu büyük birikim gözümüzün önünde adeta talan ve yok edilmektedir.
· Bu esaslı kurum, son devirde tarihinde hiç olmadığı kadar siyasallaşmış ve ne yazık ki tartışılır hale getirilmiştir.
· Başkanlığı devrinde Türk Tarih Kurumuna heyecan kazandıran ProfDr Ali Birinci’nin siyasetin işaret ettiği ihalelere onay vermediği için istifaya zorlandığını bütün tarih topluluğu bilmektedir.
· TTK, yakın periyot Türkiye tarihi bahislerinde kamuoyunda ve siyaset dünyasında ortaya çıkan tartışmalarda ve polemiklerde saydığımız nedenlerle sessiz kalmış; tarihin, bilimin merkezinden uzaklaştırılarak siyaset gereci halline getirilmesine fırsat yaratmıştır.
· Siyasi iktidarın atadığı TTK liderleri sıkıntılıdır. TTK’nın Kartal motifli logosunu bile “Türklerden çok Bizans’ı yansıtıyor” zırvasıyla tartışmaya açan liderler (!) olmuştur. Bu liderler (!) kendilerinden evvel bu kurumda başkanlık yapmış, idare şuralarında yer almış değerli bilim insanlarının yapıtlarını de görmezden gelebilmiştir.
Politik, keyfi kararlarla, birtakım uygulamalarla tarihi ve kültürü yok sayabilirsiniz. Lakin siz yok saysanız da onlara vardır, var olacaktır. Bunun tarihte ne yazık ki pek çok örneği vardır. Lakin bu karar alıcıların ismi ya unutulur ya da muzip bir gülümseme ile hatırlanır. Türk Tarih Kurumuna vurulacak her darbe “siyasetin karanlık cehaletini” tarihe miras bırakacaktır. Türkiye’de tarihçilerin büyük bir çoğunluğu “kurumun gelenekleri ve sembolleri ile boş yere uğraşılmaması” gerektiği noktasındadır. Siyaset bu bildirisi almalı ve yanlışsız değerlendirmelidir.
Türk Tarih Kurumunu siyasetin şamar oğlanı haline getiren bu iktidar periyodunda yaşanan, fakat kapalı kapılar arkasında kaldığı için kamuoyunun haberdar olamadığı pek çok hadise vardır ve bu hadiselerin birden fazla istifalar ile sonuçlanmıştır. Bu husustaki son örnek Kültür Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un Cumhurbaşkanlığı kararnâmesiyle atanan eski Lider Refik Turan’ı yetkisiz ve hukuksuz halde vazifeden alması ve yerine, Atatürk Kültür, Lisan ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığı’nı vekâleten yürüten Prof. Dr. Muhammet Hekimoğlu’nu atamasıdır.
Bu hadiselerden bir diğerinde da, TTK lider ve yöneticileri kurumun tarihinde birinci sefer, 2 Ekim 2018’de, 18. Türk Tarih Kongresi öncesinde Anıtkabir ziyaretini programdan çıkarmıştır. Bunun üzerine kimi tarihçiler ve akademisyenler karara reaksiyon olarak Anıtkabir’e gitme kararı almış, bunun üzerine öbür TTK yöneticileri de kongre öncesinde Anıtkabir’e gitmek zorunda kalmışlardır.
Türk Tarih Kurumu bakanların, milletvekillerin oyuncağı haline getirilmiş; değersizleştirme siyaseti artık kurumu yok etme basamağına evrilmiştir.
TTK’ya son darbe, toplum vicdanında şaibeli bir kurum olan Ensar Vakfı’nın yöneticisi olan Prof. Dr. Ahmet Yaramış’ın Cumhurbaşkanı tarafından başkanlığa atanmasıyla vurulmuştur. Türk Tarih Kurumu, ENSAR’a teslim edilmiştir.
Akademik hayatı, Afyon Kocatepe Üniversitesi’nde geçen Ahmet Yaramış, artık ne yazık ki ulu bir geçmişe sahip olan Türk Tarih Kurumu Lideri olmuştur. Prof. Dr. Ahmet Yaramış’ın Ensar Vakfı’nda verdiği konferansta söylediği ve 1 Kasım 2016’da Afyon mahallî medyasında yer alan şu kelamları yansımızın nedensiz olmadığının ispatıdır: “Cumhuriyetin yine inşa edileceği süreç başladı.”
TTK’nın başına atanan Prof. Ahmet Yaramış, Türk Tarih Kurumunu kuran Atatürk’e “eşkıya” diyen, Cumhuriyet düşmanı İskilipli Atıf’a methiyeler düzmüştür.
Yapılan bir atama değil, Cumhuriyetle hesaplaşmada yeni bir cephenin açılmasıdır.
Yapılan, Türk Tarih Kurumunu her tarafıyla ele geçirmeye yönelik sinsi bir plandır.
Yapılan ayıptır. Utanç vericidir. Halkın vicdanıyla dalga geçmektir.
Yapılan Atatürk’ün mirasına ihanettir.
Yapılan bu atama ile çok saygın bir Cumhuriyet Kurumu olan, Atatürk’ün mirasının TDK ile birlikte bıraktığı TTK’nın nereden nereye getirildiğini, yaşanan olumsuz süreci, bu gelişmelerin nedenlerini ve gayesini gelecek jenerasyonlar da bilsin diye tarihe not düşüyoruz.
Yapılanları şiddetle kınıyoruz.”