AKP hükümeti tarafından özel maddelerle korunan Amerikan Cargill firmasının Bursa’nın Orhangazi İlçesi’nde hukuksuz bir formda kurduğu fabrikanın uygulama imar planı, 11 yıl sonra iptal edildi.
Amerikan Cargill’e karşı verilen hukuksal uğraşta sevindirici haber Bursa 2. Yönetim Mahkemesi’nden geldi. 5403 sayılı Toprak Muhafaza ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun süreksiz 4. unsuruna dayanılarak Bursa Vilayet Genel Meclisi’nin 07 Temmuz 2009 gün ve 2009-240 sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında Cargill’e özel değişiklik yapılmıştı.
1997 yılından bu yana siyasi iktidarlar tarafından korunan Cargill için onaylanan imar planlarının iptali için 2009 yılında Bursa Barosu Etraf ve Kent Hukuku Kurulu Üyesi Erol Çiçek, Bursa Barosu Orhangazi evvelki devir temsilcisi Sedat Cet, şimdiki temsilci Öznur Çiçek, Fikret Günay, Erdinç Yalamaoğlu, Mehmet Yalamaoğlu, Yakup Başaran ve Metin Uslu tarafından dava açılmıştı. Bursa 2. Yönetim Mahkemesi, 11 yıl sonra verdiği kararının münasebetinde “Yasanın süreksiz 4. hususu ile 1/25 bin ölçekli İznik Gölü Etraf Tertibi Planı plan kararlarının 4.20. unsuru doğrultusunda hazırlanıp onaylandığı, anılan Etraf Nizamı Planı’nın ise mahkemece iptal edildiği görüldüğünden, desteği plan iptal edilen iş bu davaya mevzu 1/1000 ölçekli uygulama imar planının onaylanmasına dair Bursa Vilayet Genel Meclisi’nin 7 Temmuz 2009 kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır” denildi.
TARIM DIŞI ARAZİ KULLANIM İZNİ
Cargill’in imar planının dayandırıldığı 5403 sayılı Toprak Müdafaa ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun süreksiz 4. unsuru “11/10/2004 tarihinden evvel, gerekli müsaadeler alınmadan tarım dışı gayeli kullanıma açılmış bulunan toprakların ziraî bütünlüğü bozmuyor ise istenilen emelle kullanımı için, bu kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde bakanlığa başvurulması, hazırlanacak toprak müdafaa projesine uyulması ve tarım dışı kullanılan tarım yerlerinin her metrekaresi için Beş Yeni Türk Lirası ödenmesi kuralıyla müsaade verilir” kararı içeriyordu. Cargill AŞ, Orhangazi’de konseyi mısır sürece tesisi için bu kanundan yararlanmak emeliyle Bursa Tarım Vilayet Müdürlüğü’ne başvurmuş, müracaat üzerine 16 Mart 2009 tarihinde 25033 sayılı yazıyla “tarım dışı arazi kullanım izni” verilmişti.
BARO: TÜZEL DESTEĞİ YOK, YAPI RUHSATI İPTAL EDİLMELİ
İptal edilen uygulama imar planının desteği olan 1/25 bin ölçekli İznik Gölü Etraf Tertibi Planı, Bursa 3. Yönetim Mahkemesi tarafından 5 Şubat 2015 tarihinde iptal edildi. Bu karar Danıştay Altıncı Dairesi’nin 16 Haziran 2016 tarihli kararıyla onanmış ve karar düzeltme istemi de birebir dairenin 22 Mayıs 2017 tarihli kararıyla reddedilmişti. Sonuç olarak 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptaliyle Cargill’e verilen yapı ruhsatları da dayanaksız hale geldi. İptal davasından sonra çıkarılan 1/25 bin ölçekli İznik Gölü Etraf Tertibi Planı da iptal edildiğinden şu anda tesisin bulunduğu alanda 1/25 bin ölçekli İznik Gölü Etraf Sistemi Planı bulunmuyor.
Düzenleyici süreç niteliğindeki imar planının iptal edilmesi durumunda, desteği ortadan kalkan “yapı ruhsatı”nın da iptal edilmesi ve ruhsatsız pozisyona düşen yapının yıkılması gerekiyor. Bursa Barosu tarafından yapılan açıklamada tarım dışı arazi kullanım müsaadesine karşı açılan ve hala devam eden davanın geldiği evre göz önüne alındığında, Cargill tesisinin hiçbir tüzel desteği kalmadığı belirtildi.
Rabia Deniz