Bebeğin birinci 6 ay tüm ihtiyacını sağlayan anne sütü, sanal ortama düştü. Doğum sonrası sütü fazla olan anneler, bu mucizevi besini internet siteleri üzerinden yasal olmayan biçimde satışa çıkardı. DHA’nın telefonla ulaştığı bu ailelerden kimileri bunu hayır emelli yaptığını belirtirken kimileri da sütün 100 miligramını 100 liraya sattığını söyledi. İnternet üzerinden alınacak sütlerin sıhhat risklerine dikkat çeken uzmanlar ise “Kaynağı bilinmeden bebeğe verilen bu sütler hepatit, AIDS üzere hastalıklar ve çeşitli enfeksiyonlara yol açabilir” uyarısında bulundu.
Anne sütünün bebek için mucizevi bir besin olduğu uzmanlar tarafından yıllardır söyleniyor. Bebek ve anne için faydası saymakla bitmeyen bu besin, artık sanal ortam üzerinden de satılmaya başlandı. Kökeni çok eski devirlere kadar uzanan sütannelik kavramı, artık internette. Anneler sütünü satmak için yahut anne sütü satın almak için internet üzerindeki kimi sitelerde ya da bloglarda yasal olmayan yollarla bir ortaya geliyor. İnternet üzerinden satışı yapılan anne sütünü, ekseriyetle çocukları için kâfi süte sahip olmayan yahut bir hastalığı olan aileler satın alıyor. Bebeği için süt arayan anneler, internet üzerinden bu ailelere ulaşıyor. Kimi aileler bu sütü bebeğe yarar sağlaması için fiyatsız verirken kimileri ise 100 miligramını, 100 liradan satışa sunuyor.
BU SİTELER YASAL DEĞİL
İnternet üzerinden gerçekleştirilen sütanneliğin son yıllarda süratle arttığını söz eden Altınbaş Üniversitesi’nden Mikrobiyolog Öğr. Gör. Dr. İpek Ada, “Emziren anneler yasal olmayan sitelerdeki annelerden süt arayışında bulunuyorlar. Bu iş ticarete dönüşmüş durumda. Bu siteler yasal değil ve ne yazık ki ülkemizde yaklaşık olarak mililitre başına 200 liraya kadar bu sütler satılıyor. Türkiye’de sütannelik klasikleşmiş bir yapı. Evvelce de süt annelik vardı ancak bu tanıdık yakın etraftan temin edilirdi. Son yıllarda ülkemizde bunlar sanal ortamda yaygınlaştı” dedi.
Anne sütü satışının ticarete dönüştüğünü belirten İpek Ada, “Bebeğin anne sütüne ulaşması en doğal ve mahrem haklarından biri ve bunun ticarete dönüştürülmesi, para karşılığı satılmasını beğenilen karşılamıyoruz. Bu durumun önüne geçmek için lakin hastaneler ve Sıhhat Bakanlığı’ndan onaylı merkezlerde, süt bağışçısı olmak isteyen anneye yapılan tetkikler ve incelemeler sonucunda uygun görülen bağışçıdan temin edilen sütler, uygun şartlarda saklanarak, inançla her bebeğin anne sütüne ulaşma imkanı mevcut duruma gelebilir” diye konuştu.
“BEBEĞE HASTALIK BULAŞMA RİSKİ VAR”
Annelerin öbür bir annenin sütünü almadan evvel dikkat etmesi gerektiği ikazında bulunan Öğr. Gör. Dr. İpek Ada, “Süt anneye rastgele bir analiz yaptırılmıyor. Bu sütte HIV, hepatit üzere bakteriyel ya da viral bulaşıcı hastalıklar olabilir. Anne ilaç kullanıyor olabilir. Emzirme yoluyla birtakım hastalıklar anneden bebeğe geçebilir. Anne alkol ya da sigara kullanıyor olabilir. O nedenle çok dikkat edilmesi gerekiyor. Çocuğa habersiz bir biçimde bu hastalıkların bulaşmasına neden olursunuz” sözlerini kullandı. Aileleri uyaran Ada, şöyle devam etti:
“Süt annenin süt sağım sırasında göğüs hijyenine dikkat edip edilmediği bilinmediğinden bebekte ağız mantar enfeksiyonları başta olmak üzere pek çok mide-bağırsak enfeksiyonlarının da bu sayede çocuğa geçebileceği, süt anneden temin edilen süte karşı bebeğin alerjisi mevcut olabildiğinden gaz, kusma ve ishal üzere bedende sıvı kaybına dayalı şikayetler görülebileceği ve süt anne diğer bir bebeğin emmesi için sağdığı sütü uygun kap, ısı ve şartlarda saklamaz ve ulaştırmazsa hem sütün içeriğindeki besin kıymetinin düşebileceği, hem de sütün içerisinde üreyecek ziyanlı mikroorganizmalar ile bebeğin zehirlenmesine neden olabileceği unutulmamalıdır.”
SÜTÜ OLMAYAN ANNELERE TAVSİYELER
Sütü olmayan annelere tavsiyelerde bulunan Ada, “Stres faktörlerini ortadan kaldırmalılar. Bunun sonrasında ise doğal besinleri tercih etmelilerdir. En kıymetlisi ise süt üretimini artırmak için incir, hurma, nohut ve bol sıvı tüketilmelidir. Bunun yanı sıra saf zeytinyağı ile göğüs bölgesine yuvarlak hareketlerle masaj yapılmalıdır. Bunlar sütü artıracaktır” dedi.
Emzirmenin değerine dikkat çeken Ada, “Hem bebeği hem anneyi hastalıklardan koruyan mucizevi bir zırh biçimindedir. Emzirme, anneyi, göğüs ve yumurtalık kanserinden korumaktadır. O halde hem kendiniz hem de bebeğinizin sıhhati için, olabildiğince uzun bir devir emzirebilmek için bilhassa kış aylarının içeceği olan salep ve bozanın hem emziren anneyi hastalıklardan koruyacağını hem de sütü mucizevi biçimde arttıracağını gözlemleyebilirsiniz. Tıpkı vakitte, emzirme periyodunda pilates, yoga ve yüzmenin yanında babanın ilgisi de gerilim faktörlerini azaltır. Münasebetiyle annenin sütünün azalmasını engellemede bu faktörler önemlidir” değerlendirmesinde bulundu.
ANNE SÜTÜ NASIL SAKLANMALI
Memorial Bahçelievler Hastanesi Pediatri Uzmanı Dr. Seçil Sözen Çakır ise sütün saklama şartlarının kıymetine dikkat çekerek şu tavsiyelerde bulundu:
“Anne sütünün içinde protein şekeri olduğundan nasıl saklandığı değerli. Sağıldıktan sonra canlı bir sıvı olduğundan 3 saat boyunca oda ısısında hiçbir enfeksiyon barındırmadan kendini koruyabilir. 4 derecelik buzdolabında 24 saat kalabilir. Dışarıya çıkardığınızda benmari yordamı 40 derece suyun içerisinde ısınabilir. Derin dondurucularda ise en fazla -18 derecede 3 ay saklanabilir. 3 ay sonrası o süt bebeğe verilmemelidir. İnternetten aldığınız sütlerin saklama şartlarını bilmediğinizden bozuk bir sütü bebeğinize içirebilirsiniz. Şayet düzgün saklanamıyorsa enfeksiyon riski oluşturur. Çocuğun zehirlenmesi ve bağırsak enfeksiyonunun oluşmasına yol açar. Kusma, ateş, dizanteri üzere hastalıklar görülebilir.”
SÜT BANKASI ÖNERİSİ
Bazı ülkelerde süt bankalarının olduğunu ve sütanneliğin devlet yoluyla işlediğini belirten Uz. Dr. Seçil Sözen Çakır, bu sistemin Türkiye’de olmasının anneler için yarar sağlayacağını belirterek, “Süt bankalarında bu sütün kimden elde edildiği, saklama şartları, buzdolabında kaç derecede tutulduğuna kadar bilgiler yer alıyor. O bilgiler doğrultusunda sütler çocuklara veriliyor. Türkiye’de bu türlü bir durum kelam konusu değil. Süt bankası olmasında çok büyük bir yarar var. Zira anne sütü son derece kıymetli. Anne sütü annenin yaşadığı tüm enfeksiyonlara sahip antikorları barındırıyor. Birinci 6 ay boyunca anne sütü ile beslenen bebeklerde kızamık ve viral enfeksiyonlar asla olmuyor. Çocuğun ilerdeki alerjik sorunlarının olmasını engelliyor. İshallere, astıma, diyabete karşı koruyor. Alerjik hastalıklardan koruyor. Devlet teminatı altında bu sütün sağlanmasında büyük yarar var” tabirlerini kullandı.
ANNELER SÜTLERİNİ NEDEN SATIYOR
Ailelerden biri, sütü 200 miligramlık steril poşetlerle muhtaçlığı olan ailelere ulaştırdıklarını belirterek 100 miligramını ise 100 liraya sattıklarını söyledi. Ticaret gayesi taşımadığını söyleyen kişi, “Şu an iki bireye süt veriyoruz. Ben de güç durumda olmasam bu işten rastgele bir fiyat istemem. Doğumdan bu yana maddi dertlerimiz oldu o nedenle bir ölçü para alıyorum. Bizim bebeğimiz şu an bir aylık. Eşim rastgele bir sıhhat sorunu yok istediğiniz testleri de yaptırabiliriz” dedi.
Hayır emelli süt verdiklerini belirten bir öteki kişi ise, “Bizim ikinci çocuğumuz. Birinci çocukta annesi emzirememişti fakat sütü şu an baya bol. Elektrikli süt pompası ile sağıp sütü buzlukta koruma ediyoruz. Ben bunu ticarete dönüştürmedim ve parayla satmıyorum. Bu işi hayır maksatlı yapıyoruz. 2 gün evvel bir anneye süt yolladık. Şu anda elimizde süt yok ancak ilerleyen vakitte tekrar haberleşebiliriz” diye konuştu.
Ankara’da yaşayan ve sütü İstanbul’a otobüsle yollayabileceğini belirten bir diğer anne ise “Anne sütü satıyorum ve şu an elimde var. Lakin bir anne ile anlaştım ona göndereceğim. Ankara’da oturuyorum, İstanbul’a kargo ile göndermem çok güç. Kimi otobüs firmaları götürüyor. Makul bir fiyatım yok siz nasıl uygun görürseniz o paraya sütü verebilirim” formunda konuştu.