“Aylak Adam” ve “Anayurt Oteli” müellifi Yusuf Atılgan, vefatının 30’uncu yılında İstanbul Ataşehir’de anıldı.
Ataşehir Belediyesi’nin kasım ayı kültür sanat aktiflikleri kapsamında Neşet Ertaş Kültürevi’nde düzenlediği anma aktifliğine, Yusuf Atılgan’nın oğlu müellif Mehmet Atılgan, Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyeleri Burcu Şahin ve Erhan Kıvanç katıldı. Programın moderatörlüğünü ise Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi Aslan Fazilet yaptı.
Konuklar, Türk Edebiyatındaki dönüşümün yapıtaşlarından sayılan Yusuf Atılgan’ın yazınsal portresini, kitaplarında oluşturduğu karakterlerin tahlillerini konuştu.
Etkinlikte birinci kelamı alan Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Burcu Şahin, Atılgan’ın yapıtlarında varoluşçuluk ideolojisinin tesirlerinin olduğunu söyledi. Şahin, “1950’lerde bir yandan köy edebiyatı akarken öteki yandan da Camus, Sartre üzere varoluşçu müelliflerin tesiriyle Demir Özlü, Vüs’at O. Bener ve Yusuf Atılgan üzere muharrirler bireyi anlatmışlardır” dedi.
Erhan Kıvanç da Yusuf Atılgan’ı şu sözlerle anlattı: “Yusuf Atılgan az sayıda eser vermesine karşın Türk Edebiyatı içinde kıymetli bir yere sahip. Birinci romanı Aylak Adam’da yabancılaşma ve yalnızlık temasını işledi. Anayurt Oteli’nde ise iletişimsizliğe karşın olayların rasyonel bir formda anlatılamayacağına vurgu yaptı.”
“YUSUF ATILGAN ÇOK UYGUN BİR BABAYDI”
Yusuf Atılgan’ın oğlu Mehmet Atılgan, babasını anlattı. Atılgan, Yusuf Atılgan’ın çok güzel bir baba olduğunu lisana getirdi.
Mehmet Atılgan şöyle konuştu:
“Aklımda 10 yıllık babamla geçirdiğim bir cihan var. Çok şefkatli, güzel bir babaydı. Beni gördüğünde gözünün içi gülerdi. Bana bağırdığını hiç hatırlamıyorum. Hatta Anayurt Hoteli kitabını yazarken cama çıkar çocuklara bağırırmış. Çocukları sevmezmiş lakin ben doğduktan sonra çocuklara bakış açısının değiştiğini bütün arkadaşları söyler. Çok uygun bir çocukluk devri geçirdiğimi söyleyebilirim. Moda’da dolaşırdık babamla. Bana sevdiği sokakları, konutları gösterirdi. Kitaplarında da fark etmişsinizdir sokak isimlerine meraklıydı. Küçük Çamlıca’yı çok severdi. Orada, dorukta bir melengeç ağacı vardı. Ona ‘koca melengeç’ sıkıntısı. Altında oturup çay içerdik. Vapura binmeyi çok severdi. Bütün vapurların ismini, nerede yapıldığını bilirdi. Çalıştığı periyotlarda beni Karacan Yayınları’na götürürdü. Orda da esnaf lokantalarında birlikte yemek yediğimiz anları hatırlıyorum. Milliyet’te çalıştığı periyotlar her gün bana kitap, oyuncak getirirdi. Siyah omuz altı bir çantası vardı. Hatta bende şey dermişim ‘çantadan babacım çantadan’ o da açarmış bir gün küçük bir oyuncak, bir gün kitap getirir beni memnun ederdi.”
Mehmet Atılgan, konuşmasında şu anısını da paylaştı: “Babam miskin lafını çok severdi. Tembel yerine daima miskin kaygısı. Anneme bir gün iş dönüşü ‘Serpil bir sokak ismi gördüm Miskin Adam diye’ dedi. Sonraki gün geldi. İşe giderken tabela silinmiş,’meğer ‘Misk-i Amber’miş sokağın adı’ dediğini hatırlıyorum.
“SİNEMAYA ÇOK DÜŞKÜNDÜ”
Katılımcılardan gelen “Yusuf Atılgan’ın sinemaya olan ilgisi nasıldı” sorusuna Mehmet Atılgan şöyle karşılık verdi:
“Sinemaya çok düşkündü. O yıllarda ismi Sinema Günleri olan İstanbul Sinema Festivali’ni hiç kaçırmazmış. Yazarlığının gerisinde sinema aşkının olduğunu düşünüyorum. Bilhassa Sam Peckinpah, Alan Pakula, Stanley Kubrich, Coppola çok sevdiği direktörlerdi. Babam varoluşçuluk edebiyatından çok etkileniyor. Sartre, Albert Camus okurdu.”
Babasının Kafka’yı çok sevdiğini söyleyen Mehmet Atılgan, “Kendi kozmosunu yaratan tek yazar” kederi Kafka için. Babam köy ve kırsalı çok güzel bilirdi. O yüzden köy ve kırsalı anlatan iki muharrir Anton Çehov ve Volker Kutscher’den etkilendiğini söyleyebiliriz. Çehov’un “Bozkır” kitabını çokça defa okuyup “Bu nasıl adam” diye ağladığını hatırlıyorum. Türk edebiyatıyla ilgili olarak bir televizyon programında kimseyi kırmamak ismine pek bir şey söylemiyor. Lakin Nesihe Ceriç’i, Onat Kutlar’ın hikayelerini, şiir olarak Cemal Süreya ve Sait Faik’i çok severdi. Psikanalizin kurucusu Sigmund Freud’u çok okurdu” dedi.