Her savaş, her büyük felaket yeni bir vergiye davetiye çıkarır. Hakikaten de vergilerin tarihi incelendiğinde, çabucak hemen tüm vergilerin fevkalâde şartların toplumsal, ekonomik ve mali yüklerini hafifletmek emeliyle ortaya çıktığı ve daha sonra kalıcı bir hale dönüştüğü görülür. Ezcümle yazıya husus olan ek verginin desteği olan kurumlar vergilerinin ortaya çıkışı farklı ülkeler tarafından farklı tarihlerde olsa da, “Kurumlar vergileri, Birinci Dünya Savaşından sonra bağımsız bir vergi haline gelmiştir” (Salih Turhan, Vergi Teorisi ve Siyaseti, s.150). Darmadağın edilen Osmanlı İmparatorluğun küllerinden doğan Türkiye Cumhuriyetinin birinci yasası, birtakım vergilerin artırılmasına dair “Ağnam Resmi Kanunu”dur. 1999 Kocaeli Zelzelesi sonrası kanunlaşan vergilerin bugün dahi devam eden nitelikte kalıcı hale geldiği hafızalardadır. Bu örnekler çoğaltılabilir.
İLK KERE YALNIZCA SERMAYE KESİTİNE VERGİLENDİRME
Kahramanmaraş merkezli büyük zelzele felaketinden sonra da bu kural işledi.7440 Sayılı Kanunun 10’ncu unsurunun 27’nci fıkrası ile 2022 çıkarları için ek bir vergi getirildi. Vergi oranları %10 ve %5 olarak tespit edildi. Bir önergeyle son anda eklenen kararın yazılı bir münasebeti dahi olmadı, lehinde ve aleyhinde bir konuşma da yapılmadı, çabucak oylandı ve kabul edildi. Bu usul maddelerin yazısız kuralıdır bu. O denli ya; iktidar da, muhalefet de, çıkıp ne derse desin kesinlikle bir kesitin yansısını çekecek. Tüm bunlarda, hatta verginin geçmişe yönelik olmasından da şaşılacak bir yan yok. Şaşırtan olan, bu sefer ki verginin, yüksek sermayenin vergi dışı tutulan yararlarına yönelik olmasıydı. Belirtmek gerekir ki, kurumlar vergisinde yüksek sermaye karlarına yönelik çok sayıda istisna var. Bu istisnaların haklı bir nedeni olmadığı halde, bir hikmetle getirildiği kabulüyle asla tartışılmaz. İşte yıllar yılıdır böylesine kutsiyet atfedilen bir alana apansız bir verginin gelmesi ezberleri bozacak kadar şaşırtan oldu.
ÖNEMLİ VE VERİMLİ BİR VERGİ KAYNAĞI BULUNMUŞTUR
Bu verginin mimari Maliye Bakanlığı Gelir Yönetimi Başkanlığıdır. Bu ülkenin vergilerini toplayan GİB önü açıldığında, son derece verimli vergi kaynakları bulabildiğini bu örnekle ortaya koymuştur. Gelir Yönetimi Lider Yardımcısı Mehmet Otomobilci, “İstisna ve indirimlerinin kaldırılmasıyla yoluyla şirketlerin bir kereye mahsus olarak ödeyeceği ek vergi meblağının 100 milyar lira civarında olduğunu” söz etmiştir. Bu ek verginin uygulanacağı 2022 için kurumlar vergisi oranı yüzde 23’tür. Bu istisnaların kimileri 50 yılı aşkındır yürürlüktedir. Özetle, %10 oranıyla dahi vazgeçilen vergi oranları devasa büyüklüktedir. Sayın Otomobilci,nın bu açıklaması, bundan bu türlü başvurulacak kıymetli bir vergi kaynağının tespit edildiğini göstermesi açısından da son derece pahalıdır.
EN BÜYÜK SERMAYE KESİTİNİ HEM DE SEÇİM ÖNCESİNDE VERGİLENDİRİLMESİ ÖNEMLİDİR
Verginin mimari Gelir Yönetimi Başkanlığı olsa da siyasi irade, Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan Hükümetine aittir. Muhakkak ki KOBİ’ler, küçük esnaf, çiftçi ve meslek sahiplerini vergilendirmek istikametinden sona gelindiği görülmüştür. Şu nokta da kıymetlidir. Bu ek vergi bir yapılandırma yasası içerisinde, bu yasanın bir kesimi olarak yürürlüğe girmiştir. Günlük deneyimler ile ekonomik ve mali olgular, bu bölümün hem yapılandırma yasası, hem de bu ek verginin yüklerini karşılamayacağını ziyadesiyle göstermektedir. Yani, Dimyat’a pirince giderken meskendeki bulgurdan olmak vardı. Hele hele seçim satına girildiği şartlarda, seçim sonuçları tarafından de bunun acı bir faturasının olacağı muhakkaktı. Bu bakımdan ek verginin muhataplarıyla bir uzlaşma sonucu yürürlüğe girdiği de söylenebilir.
Bu ek vergiye getirilen temel tenkit; genel bütçeye alınması, yani zelzele için harcanıp harcanmayacağının bir garantisi olmadığı istikametinde oldu. Lakin genel bütçenin alternatifi özel bir fon oluşturulmasıdır. Bu çeşit fonlar ise Sayıştay kontrolü dışında tutulması, yetkililere istisnai yetkiler verilmesi üzere nedenlerle geçmişte epey eleştirildiği unutulmamalıdır.
CHP’NİN SESSİZLİĞİ
CHP kurmaylarının bu vergiyle ilgili rastgele bir itirazına rastlamadım. Sayın Kılıçdaroğlu tıpkı vakitte teknik bir kişi olarak bu ülkenin vergi mevzuatını en yeterli bilenlerden biridir. Olağan şartlar olsa, geçmişe yönelik bir vergi maddesine karşı en ağır tenkitleri yapacağından kuşku edilemez. Yani bu sessizliğin rastlantısal değil, şuurlu bir iradenin eseri olduğu düşünülebilir. Yönetim hukukunda sukut ret manasına gelir. Fakat toplumsal hayatta sukut genel olarak kabul yahut itiraz etmemek olarak görülür. Aşikâr ki Sayın Kılıçdaroğlu, hem verginin haklılığı nedeniyle, hem de seçim sonrasında Cumhurbaşkanı olacağı, hasebiyle memleketin bu vergiye muhtaçlığı alacağını gördüğü için vergiye karşı bir tavır sergilememiştir. Bu halin CHP’nin tüm sözcülerine yansıdığı görülmektedir.
Şu ana kadar, CHP tarafından bu düzenlemenin, Anayasa Mahkemesine götürüleceğine dair bir açıklama yapılmaması da son derece kıymetlidir. Bu da bir Devlet duruşuna işaret etmektedir. Çünkü seçim sonrasında da, ek vergilere muhtaçlık duyulduğu bir ortamda, yüksek sermaye kesitine yönelik bir vergiyi Anayasa Mahkemesine götürmenin kıymetli mali, toplumsal ve siyasi sonuçları olacaktır.
İŞTE BU
Ülkemizin yaşadığı büyük bir felaket sonrasında, bu felakete karşı getirilen en kıymetli önlem olan ek vergi konusunda, Türkiye’nin iktidar ve muhalefetinin örtülü de olsa görüş birliği içerisinde hareket etmesi umut vericidir. Bu birliğin, yüksek sermayenin vergilendirilmesi üzere hassas bir alanda ortaya çıkması ehemmiyetini arttırmaktadır. Ülkenin en kritik problemlerinin tahlilindeki anahtar budur.
Odatv.com