Koronavirüs Bilim Şurası üyelerinden Prof. Dr. Selma Metintaş, Eskişehir Türk Ocağı Lideri Prof. Dr. Nedim Ünal’ın internet sohbetine katıldı. Metintaş, internetten canlı olarak yayınlanan ve yaklaşık 2 saat süren programda koronavirüsle gayret ile olağanlaşma sürecine ait değerlendirmelerde bulundu.
Yayını izleyenlerin sorularını da yanıtlayan Prof. Dr. Selma Metintaş, koronavirüse karşı aşı bulunana kadar bütün özgürlüklerin bir anda gelmeyeceğini söyledi. Metintaş, “Normalleşme için bir kez epidemiyoloji göstergelerimizin çok uygun olması gerekiyor. Son 14 gün içerisinde yaptığımız test sayısı artacak, zira testle teşhis koyabiliyoruz. Test sayısı artmasına karşın, hadise sayımız artıyorsa şayet, yeni hadise sayımız, güzelleşen hadise sayımızın altına düşmüşse daha küçülmüşse bu durumda fakat olağanlaşmayı konuşabiliriz. Ancak olağanlaşma de aniden olmamalı. Kademe, kademe gidilmeli. Zira neyin nasıl gideceğini, toplumda ne kadar kişinin hastalığı geçirdiğini bilmiyoruz şu anda. Bir etaplı geçişin olması lazım. Bir karar verdiğimiz andan itibaren basamaklı bir halde gitmeliyiz. AVM’yi açarken içindeki sinema salonunu, lokantaları, kafeleri de birebir anda açamayız. Gereksinimimiz olan kadar açmaya karar verip akabinde ‘evet gördük olay sayısı azalmaya devam ediyor, hastalık daha da sönüyor. O vakit bunu da yapabiliriz’ dememiz gerekiyor. Yoksa bütün özgürlükler bir anda gelmeyecek. Ne vakte kadar sürecek bu? Aşı bulunana kadar” dedi.
YENİ NORMALİMİZDE NE VAR
Kullanıcıların yeni olağanlaşmaya ait sorularını da yanıtlayan Prof. Dr. Selma Metintaş, maskeli bir hayatın devam edeceğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Sosyal aramız en az 1 metre olmalı. Bunu uygun anlamamız lazım. Zira damlacıkla bulaşıyor. İnsanın ağzından çıkan damlacıklar lakin 1 metre kadar uzağa gidebiliyor. O nedenle en az 1 metre uzakta duralım. Bu toplumsal uzaklık kavramını çok uygun kavrayalım. Ağzımızdaki maske evet kimi şeylerden koruyacak. Tahminen maskeli yaşamaya da alışacağız. Bir markete girerken maskeyle gireceğiz. Kapalı yerlere maskeyle gireceğiz. Bir hastalığımız için hastaneye girerken, hem de tıbbi bir maske ile gireceğiz. Zira hastanelerde ne olduğunu bilmiyoruz. En riskli yerlerden biri. Onun dışında bu yeni olağan periyotta el sıkışma ve sarılma alışkanlığımızdan tahminen vazgeçeceğiz. Biz çok seviyoruz, birbirimize sarılmayı. Lakin bunu da biraz daha unutacağız.”
AVM’LERİN AÇILMASI
Normalleşme sürecinde alışveriş merkezilerinin açılacak olmasını pahalandıran Prof. Dr. Selma Metintaş, AVM’lerin açılması halinde de insanların sağduyulu davranarak uygun biçimde gideceğini söz etti. Maske kullanılmasının kesinlikle hayatın bir modülü olacağını belirten Prof. Dr. Metintaş, “Yeni normallerimiz maskeli bir hayat olacak. Alışveriş alışkanlığımızdan vazgeçeceğiz. Mesela AVM’lere vakit geçirmek için gitmeyeceğiz. AVM’lerde alışveriş yapıp dönme biçiminde, kapalı ortamlarda olabildiğince az bulunmaya çaba edeceğiz. Tahminen bundan sonra internet alışverişi gündemimize girecek. Biz dışarı çıkmayalım, lakin internet aracılığıyla konutumuza gelsin diye yeni bir hayat stili benimseye çalışacağız. Maske kesinlikle hayatımıza girecek. El yıkamayı bir alışkanlık haline getireceğiz. Ellerimizi yüzümüzden çekeceğiz. Ağzımıza, burnumuza, gözlerimize ellerimizi değdirmemeye çalışacağız. Bu alışkanlıklarımızı kaybedeceğiz. Sonra tahminen ateş ve öksürük şikayetlerimizi denetim edeceğiz, her zamankinden daha hassas olacağız. Bilhassa ateşimizi takip edeceğiz. Ateş yükseldiğinde, buna öksürük eklendiğinde bir sıhhat kuruluşuna haber vereceğiz. Halkın sağduyusu var. AVM’ler açılmış olsa bile gitmeyi uygun biçimde başaracak beşerler diye düşünüyorum” diye konuştu.
OKULLARIN AÇILMASI
Koronavirüs salgını nedeniyle öğrencilerin uzaktan eğitim gördüğünü hatırlatan Bilim Konseyi üyesi Prof. Dr. Selma Metintaş, İsveç ve Norveç’ten örnekler vererek, şunları söyledi:
“Sayılar, trendler ne gösterecek, şimdiden bir kestirimde bulunmak güç. Bir gevşeme olacak. Bu hadise ve ölümlere ne kadar yansıyacak. Onu bir görmemiz lazım. Testleri hiç azaltmadan, test yapmaya devam ederek biz hadise sayısını nitekim azaltabiliyor muyuz? Onu görmemiz lazım. Zira okulların açılmasıyla ilgili kararlarda mesela İsveç ve Norveç örneklerine baktığımızda farklı yollar izliyorlar. İsveç çok sıkı kurallar uygulamadı ve okulların kendi inisiyatifine bıraktı. Okullar kapanma ya da uzaktan eğitime kendileri karar verdi. Ancak İsveç’teki mevt suratı Norveç’tekinin 10 katı kadar oldu. Norveç çok sıkı kurallar uyguladı. Norveç birinci olağanlaşma sürecine okullardan başladı. Okullardaki tüm sınıfların öğrencilerini almadı. Yalnızca son sınıf öğrencilerini aldı. Yani orta ve liselerin son sınıflarını aldı. Emel kalabalık olmasın, çocuklar da eğitimlerine devam etsinler diye değişik bir model izledi. Her ülke kendine nazaran kurallar uyguluyor. Biz de biliyorsunuz liselere giriş imtihanı ve yüksek öğretime giriş imtihanı ertelenmedi. Vakit gösterecek, çabucak bugünden bir ay sonrası için bir şey söyleyemiyoruz.”
BEZ MASKE KULLANILMALI MI
Prof. Dr. Metintaş, bez maskenin markette ve sokakta rahatlıkla kullanılabileceğini, lakin hastane üzere sıhhat kuruluşlarına gidildiğinde tıbbi maske kullanılması gerektiğini söyledi. Metintaş, “Bez maskelerin, tıbbi maskelere göre üçte bir oranında daha az virüsü tuttuğunu biliyoruz. Bez maske kullanılmasın mı? Hayır kullanılsın. Tıbbi maske bulunmadığında bez maskeyle markete giderken, sokağa çıkarken çok rahat bir formda kullanabilir. Çok da hoş olur. Tıbbi maske nerede olması, hastaneye giderken olmalı, hasta ise ateşi, öksürüğü, teneffüs derdi varsa, bez maske kâfi değil. Orada tıbbi maske kullanılması gerekiyor” diye konuştu.
Koronavirüs sürecinin toplum eğitiminin ne kadar değerli olduğunu tekrar gündeme getirdiğini kaydeden Prof. Dr. Selma Metintaş, kurallara uymayanları gördüklerinde üzüldüklerini söyledi. Bilhassa toplumsal uzaklık kuralının sosyo-ekonomik seviyenin düşük olduğu insanlarda tam olarak uygulanmadığını anlatan Metintaş şunları söyledi:
“Bu salgın bize aslında toplum eğitiminin ne kadar kıymetli olduğunu gösterdi. Kuralları söylüyorsunuz, söylediğiniz şey karşınızdakinin anladığı kadar anlaşılıyor. Toplumsal arayı bilhassa toplumun düşük sosyo-ekonomik seviyesindeki insanlarda tam anlaşıldığını görmüyorum. Toplumsal aralık kavramını tam olarak kavrayamadılar. Halbuki kurallara uyan bir toplum, toplumsal uzaklık vurgusunun bu kadar yapıldığı bir periyotta uyması gerekirdi. Kurallara bir uyan bir toplumun ehemmiyetini de gördük aslında, ne kadar kıymetli olduğunu gördük. Zira yaptığımız şey yalnızca şahıslara ileti vermek. Salgını denetim altına alabilmek için yardımcı olmak. Hastalanmayı ve vefatı azaltabilmek için sıhhat hizmetlerine başvuran kişi sayısını azaltabilmek için kurallara uyman gerekiyor. Burada kurallara uymayan bir toplum görünce üzülüyorsunuz”
TÜRKİYE KENDİ AŞISINI ÜRETMELİ
Türkiye’nin kendi aşısını üretmesi gerektiğini tabir eden Metintaş, aşıyı bulacak ülkenin kaç adet üretip, evvel hangi ülkelere vereceğinin bilinmediğini belirterek, “Aşı bulan ülke sanki bunu başka ülkelere verecek mi? Bu çok değerli bir soru. Diyelim ki Covid için bir aşı bulundu. Sıhhate ziyan vermeyen bir aşı bulundu. Kaç tane üretecek ve evvel kime verecek. Size verebilecek mi? Aşı çok stratejik ve tıpkı buğday üretimi üzere bir şeydir. Türkiye farklı bir ülke, kendi dinamikleri olan farklı bir ülke. Keşke aşı üretebilseydik” ifadelerini kullandı.