Fizik Mühendisleri Odası, Kimya Mühendisleri Odası ve Maden Mühendisleri Odası ortak yazılı açıklama yaparak, Türkiye Atom Gücü Kurumu (TAEK), Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) ve Ender Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü’nün (NATEN) kapatılarak, Türkiye Güç, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) ismi altında birleştirilmesini kıymetlendirdi. Açıklamada, “Kayırma ve torpil aracılığıyla liyakatsız atamalar yapmaktadır. Bir ülkenin böylesi formüller ile bırakınız kalkınmayı, ayakta durması bile mümkün değildir. Bilim ve teknoloji temelli faaliyetlerin önceliğinin, çıktılarının/sonuçlarının toplumsal fayda emeline hizmet etmesi gerekmektedir” tabirleri dikkat çekti.
Açıklamada farklı alanların bir ortaya getirilmesinin çıkar çatışmasına neden olacağı tabir edilerek, şunlar belirtildi:
“Ülkemizde, nükleer teknoloji barışçıl gayelerle, yürütülen projeler ve işbirlikleriyle; endüstride, sıhhatte, tarımda, hayvancılıkta kullanılmaktadır. Bu kapsamda, yapılacak araştırmaların bir kurum olarak değil, bir enstitü olarak devam edilmesi gerçek bir uygulama formu değildir. Ayrıyeten, Milletlerarası Atom Güç Ajansı’nın kurucu üyesi olan Ülkemizde, bu alandaki çalışmaları direkt yürüten TAEK’in kapatılarak mevzuyla direkt ilgisi olmayan kuruluşların faaliyet alanları ile birleştirilip, tıpkı çatı altına toplanması kabul edilebilir değildir.”
“MEVCUT BİRİKİMDEN YARARLANMA İMKANLARI AZALACAK”
“Ülkemizde bilimsel araştırmaya verilen kıymet ve ayrılan kaynak göz önüne alındığında, kuruluş ve yapılanma kademelerinden sonra bugüne kadar geçen 18 yıllık süreç içerisinde belirli bir pozisyona gelmiş olan BOREN’in son Kararname ile üç araştırma kurumunu tıpkı çatı altında toplayan, bütçesi kısıtlı, tertip yapısı yine teşkil edilecek olan bir kurumsal yapı içinde yer almasının ne üzere bir fayda sağlayacağını anlamak zordur. Bu uygulamanın muhtemel sonucu, enstitünün zati kısıtlı olan fonksiyonunun daha da zayıflatılması gereksiz yeni takımlar yaratılması, mevcut bilgi birikiminden yararlanma imkanlarının daha da azaltılması olacaktır.”
“NİYE KURDUNUZ, NİÇİN KAPATIYORSUNUZ”
NATEN’in 2018 yılında kurulduğunu hatırlatan oda, şunları sordu: “NATEN’i neden kurdunuz, neden kapatıyorsunuz? İki yılını bile tamamlamamış, yani şimdi kuruluş basamağında bulunan NATEN’i kapatarak neyi amaçlamaktasınız? Kuruluş sürecini bile tamamlamamış bir kurumu kapatacaksanız, niçin kurdunuz?”
“DENEME YANILMA YOLUYLA KURUMLAR AÇILIYOR”
Yeni kurulan TENMAK’ın başarılı olamayacağını söz eden oda şunları açıkladı: “TENMAK’ın vazifelerini belirttiği kısımlarda ‘yapar yahut yaptırır’ sözleri yer almaktadır. Tecrübe ve birikimi yok edilen kurumların bu vazifeleri kendilerinin yapması mümkün olmadığına nazaran, bu misyonlar tercih edilen özel şirketlere yaptırılarak kaynak aktarılacaktır. Bilimi ve tekniğin rehberliğinde yürütülmesi gereken işlerde hurafelerden medet uman anlayışlar, hiç bir plan ve maksat gözetmeksizin kurumları kapatmakta, deneme yanılma yoluyla yeni kurumlar açmaktadır.”
“TOPLUMSAL FAYDAYA HİZMET EDİLMESİ GEREK”
“Kayırma ve torpil aracılığıyla liyakatsız atamalar yapmaktadır. Bir ülkenin böylesi metotlar ile bırakınız kalkınmayı, ayakta durması bile mümkün değildir. Bilim ve teknoloji temelli faaliyetlerin önceliğinin, çıktılarının/sonuçlarının toplumsal fayda hedefine hizmet etmesi gerekmektedir. Bu da lakin ülkemizde; insan haklarını, özgürlükleri, barışçıl siyasetleri, toplumsal hakları, insan hayatı, sıhhati ve etrafın korunmasını, genel manada demokratikleşmeyi temel alan siyasal yapılanma ile imkanlıdır.”
NE OLMUŞTU
Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 28 Mart günü Resmi Gazete’de yayımlanmıştı. Kararname ile Türkiye Atom Gücü Kurumu, Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü ve Az Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü, ayrıca bir sürece gerek kalmaksızın kapatıldı. Kapatılan kurum ve enstitülere mevzuatta yapılan atıflar TENMAK’a yapılmış sayılacak.
Türkiye Atom Gücü Kurumu 1956 yılında kurulmuştu.