Kargo götüren çalışanlara potansiyel hasta olarak bakılıyor. Tıpkı kalemle imza atmak istemeyenler var. Milyarlarca liralık paket yalnız patrona yapıldı. Çalışana fiyatsız müsaade, telafi mühletinin uzaması düştü. Patron güya kazandığında personele hakkını çok vermiş üzere işler azalınca hakların etrafından dönüyor.
Dünyayı tesiri altına alan salgın sürecinden en fazla etkilenen dallarından birini nakliyat oluşturuyor. Ambarlarda işler yarıya yakın düşerken, bilhassa kargo nakliyatında fevkalâde bir artış yaşandı. Kargolarda online satışlarla birlikte iş yükünün de artması sonucu çalışanlar, pandemi açısından da riskli bir ortamda çalışmaya zorlandı.
Sokağa çıkma yasağının uygulandığı günlerde dahi kargo emekçileri çalışmaya sürdürüyor. Bu periyoda ait durumu kıymetlendiren DİSK’e bağlı Nakliyat İş sendikası Lideri Ali İstek Küçükosmanoğlu, çalışma müddetlerinin uzadığını, personellerin günde 11-12 saat çalıştığını lakin karşılığını alamadığını anlattı.
Küçükosmanoğlu’nun Cumhuriyet’ten Olcay Büyüktaş’ın sorularına verdiği cevaplar şöyle:
POTANSİYEL TAŞIYICI
– Kargo teslim etmek üzere adrese giden personele potansiyel korona taşıyıcısı olarak bakılıyor. Çalışanın kullandığı kalemle imza atmaktan imtina ediliyor. Kargo emekçisi hem bedenen daha fazla yoruluyor, hem ekonomik olarak sömürülüyor hem de ruhsal olarak yıpranıyor.
– Değişik ortamlarda farklı beşerlerle karşı karşıya kaldığı için risk altında çalıştığı yetmezmiş üzere kargo personelinden kronik rahatsızlığı olanlardan bile zorla “her türlü şartlarda çalışmayı kabul ettiğine ait taahhüt” alınıyor. Vermeyenler işten çıkarılma ile tehdit ediliyor.
– Salgın devrinde bizlerin, sendikaların, konfederasyonların “acil, toplumsal hayatın devamı için gerekli mal ve hizmetlerin üretimi dışındaki alanlarda çalışan işyerlerinde üretim ve hizmet süreksiz olarak dursun, emekçiler fiyatlı müsaadeli olsun, işten çıkarmalar yasaklansın, işsizlik fonu hedefine uygun olarak işsizler için kullanılsın, sermayenin çıkarları için kullanılmasın” daveti amacına ulaşmadı.
– AKP iktidarının bu süreçte almış olduğu ekonomik tedbirler, TOBB ve TİSK’in çıkarları, istemleri doğrultusunda oldu. 200 milyar olduğu açıklanan ekonomik paketin tamamına yakını, fiyatsız müsaade, sendika ve grev hakkını askıya alınması, denkleştirme müddetinin 60 günden 120 güne çıkarılması da dahil sermaye sınıfının çıkarları doğrultusunda olduğu görüldü.
– Nakliyat İş, 900 çalışanın çalıştığı TNT/Fedex’de milletlerarası nakliyat yapan kargoda örgütlü. Toplu iş mukavelesi yetkisi dava konusu. Lakin yeniden de TNT/Fedex Personelleri, örgütlü olmanın kazanımını ocakta yüzde 30 oranında aylık fiyatlara artırım alarak gördü.
– Salgının başladığı birinci günlerde örgütlü olunan araç muayene işletmeleri, kargolar, nakliyat ambarları, lojistik ve başka nakliyecilik yapan işyerleri ile ilgili teşebbüsleri ve uğraş sonucu emekçiler, haftada üç gün çalışmakta hafta tatili dışında ki günler ücretli/idari müsaadeli sayılıyor.
GREVE ÇIKILAMADI
400 personel ismine Eskişehir Sarp Lojistik’te grev erteleme genelgesi ile greve başlanmadı. Genelgenin çıktığı gün kontrat görüşmelerinin devam ettiği Sarp Lojistik Genel Müdürü bana bildiri gönderdi “sözleşme süreci durdu” diye.
Arabulucu evresi da son erdi ve grev kararı alıp uygulama tarihi olarak da 1 Mayıs’ı noter kanalı ile bildirildi. Patron TÜİK’in enflasyonu oranında artırım öneriyor. Sendika da yüzde 25 oranında artış istiyor.
Grev, patron karşısında en tesirli hak arama aracı, o nedenle grev kararı alınıyor. Patron kapsam dışı beyaz yakalılardan imza toplayarak grev oylaması için Eskişehir İş Kurumu Çalışma Müdürlüğü’ne müracaat yaptırıyor.
Müdürlük de koronavirüs münasebet ile çıkarılan genelgeyi münasebet göstererek oylamanın yapılmayacağını ve dolayısı ile 1 Mayıs’ta greve çıkılamayacağını sendikaya bildiriyor.
NİSAN'DA 220 EMEKÇİ, İŞ CİNAYETİ KURBANI
İstanbul Personel Sıhhati ve Güvenliği (İSİG) Meclisi, 2020 Nisan ayı raporunu açıkladı. “Çarklar dönüyor, personeller ölüyor” başlığı ile yayımlanan raporda, nisan ayında 220 emekçinin yaşanan iş cinayetlerinde hayatını yitirdiği belirtildi.
İSİG Meclisi, koronavirüs nedeniyle ömrünü yitiren başta sıhhat işçileri olmak üzere, konuttan çalışanlar dahil aktif personellerin vefatlarını de iş cinayeti olarak değerlendirdiklerini belirtti. Raporda, milletlerarası sendikal hareketten ve Türkiye’nin değerli emekçi sınıfı hukukçularının da yaptıkları açıklamalarda Covid-19’un iş kazası, meslek hastalığı olduğu konusunun altını çizdikleri hatırlatıldı.
Covid-19 salgını devrinde emekçi sıhhati ve iş güvenliği ile ilgili birinci raporlarını 17 Nisan’da paylaştıklarını anımsatan Meclis, ikinci raporlarının da mayıs ayı ortasında yayımlayacaklarını duyurdu.
SALGIN 130 CAN ALDI
Covid-19 kaynaklı iş cinayetlerine iki konuya değinilen raporda; şunlar kaydedildi: “Nisan ayında tespit edebildiğimiz Covid-19 nedenli en az 103 personel hayatını yitirdi. Daha fazla kaybettiğimiz arkadaşımız olabilir lakin bilgilere ulaşmak çok sıkıntı. Yeniden bu ölümlerle irtibatlı olarak kaybettiğimiz emekçi ailelerini de düşündüğümüzde ‘Covid-19’un giderek bir emekçi sınıfı hastalığı haline geldiğini’ söyleyebiliriz. Zira ‘üretmeye mecburuz’ anlayışıyla çarklar dönmeye devam etti ve emekçiler konutta kalamadılar.”