Hürriyet gazetesi muharriri Abdulkadir Selvi, bugünkü köşesinde dikkat çeken bir yazı kaleme aldı.
Selvi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, “Hükümete geldiğimizde bu ülkede gerçek dürüst ambulans bile yoktu” sözünü hatırlatıp, 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın hastaneye götürüldüğü ambulansın fotoğrafını paylaştı. Selvi, “Ülkenin cumhurbaşkanı bu ambulansla ve bu sedye ile taşındı” diyerek, üzerinden yaklaşık 27 yıl geçen bir fotoğrafla bugünkü bir ambulansın içinin fotoğrafını paylaşarak, iki fotoğraf arasında bir kıyaslama yaptı.
Tartışma yaratan yazısını Selvi, “Takdir sizin” sözleriyle noktaladı.
* Abdulkadir Selvi’nin paylaştığı fotoğraf
27 yıl öncesinin teknolojisi ve imkanlarıyla bugünü kıyaslayan Selvi, bu sayede Türkiye’nin ne kadar “geliştiğini” anlatmaya çalıştı.
AMBULANSIN TARİHİ
Abdulkadir Selvi’nin yazısından sonra, “ambulansın tarihi ne” diye sorulmaya başlandı.
Dünyada ve Türkiye’de birinci ambulanslar nasıl ortaya çıktı?
Tarihte bilinen birinci ambulans, 1792 yılında ünlü Fransız kumandan ve devlet adamı Napolyon’un özel cerrahı Baron Dominique Jean Larrey tarafından yapıldı.
Bu ambulans, savaş alanında yaralanan bireyleri, daha fazla kayba yol açmadan bölgeden uzaklaştırıp seyyar hastaneye götürmeyi amaçlıyordu. Sıradan otomobillerle taşınan yaralılarda, kan kaybının daha fazla olduğu, yaralarının da derinleştiği tespit edilmişti.
ABD, ALMANYA VE FRANSA…
1950 yılında, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Kore Savaşında helikopter ambulans kullanarak, günümüzde kullanılan hava ambulanslarına öncülük etti.Helikopter ambulans kullanımı Vietnam Savaşı’nda yaygınlaştı
1980’lerin başında maliyetlerin artması nedeni ile ABD’de ambulans üretimi yavaşladı. Birçok cenaze yöneticisi, ek olarak sürdürdükleri ambulans servislerini daha fazla sürdüremedi ve yalnızca birkaçı ambulans hizmetine geçiş yaptı.
* Almanya’da 1990’lı yıllardaki ambulans aracı
* 1980’lerin ikinci yarısında Fransa’da bir ambulans aracı
TÜRKİYE’DE NASIL ORTAYA ÇIKTI
Peki Türkiye’deki birinci ambulanslar nasıl ortaya çıktı?
Ambulans sözcüğü Türkçe’ye İngilizce Ambulance sözcüğünden geçti.
Kelimenin kökeni Latince ambulare ve yürümek ya da hareket etmek manasına geliyor. Bu da eski tarihlerdeki tıbbi müdahaleler için hastaların taşınarak ya da tekerlekli sandalye gibisi bir halde itilerek götürülmesinden geliyor.
I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı ordusu içerisinde Hilal-i Ahmer (Kızılay) tarafından organize edilen atlı ambulansların kullanıldığı biliniyor.
1955 yılında ise, İstanbul’da kurulan cankurtaran merkezinde 15 cankurtaran aracı hizmet vermeye başladı. Karayollarında birinci kere 1985 yılında Sıhhat Bakanlığı tarafından kurulan ambulans hizmeti başladı.
Daha sonra 1986 yılında 077 Hızır Acil Servis ismi altında Ankara, İstanbul ve İzmir vilayetlerinde ambulans hizmeti verilmeye başlandı. 1991 yılında 077’nin yerine 112 numarası kullanılmaya başlandı.
1998 yılında 112 sistemin kurulduğu vilayet sayısı 49’a çıkarılırken, daha sonraları bu sistem, yurt dışında yapılan incelemeler sonucunda geliştirilerek, helikopter ambulans, deniz ambulans uygulaması ve eğitim teknikleri sistemin temelleri atıldı.
2002 yılında birinci defa İzmir’de yenidoğan ambulansı hizmeti vermeye başlandı. Yeniden ülkemizde İzmir’de 2005 yılında birinci defa motosikletli bir 112 takımı misyon yaptı.
Sağlık Bakanlığı bünyesinde helikopter ambulans uygulaması birinci sefer hizmet alımı yolu ile 2008 yılında Ankara’da faaliyet göstermeye başladı. Daha sonra hizmet yaygınlaştırılarak 15 farklı vilayette 17 helikopter ile helikopter ambulans sistemi faaliyete geçirildi. 2010 yılı Nisan ayından itibaren birisi turbo jet ve uzun uzaklıklı, 3 adet turboprop pervaneli ambulans uçak hizmete girmiştir.
Bugün ise 112 acil sıhhat hizmet sistemine bağlı denetim merkezleri, burada çalışan işçi, kara ambulans, hava ambulans, deniz ambulans araç ve teknik donanımları, burada çalışan işçinin aldığı eğitimler son derece gelişmiş ve ileri düzeyde gerçekleşmektedir.
Kısacası, 30 yıl önceyle bugünün bir olmasının imkanı bulunmuyor. Selvi’nin yaptığı bu kıyaslama, bu yüzden tartışmaları da beraberinde getirdi.
NEDEN KIRMIZI-MAVİ
Öte yandan, günümüzde, ambulans araçlarının kırmızı-mavi renkte olmasının da sebepleri bulunuyor.
Mavi renk, özellikler, siste, yağışta ve uzak uzaklıkta en kolay görülen ve göze batan renktir. Kırmızı da yıllardır ikaz rengini simgeliyor.
Ayrıca renk körü olan bir insan, maviyi göremiyorsa kırmızıyı gördüğü için ve kırmızıyı göremiyorsa da maviyi görebildiği için, bu 2 zıt renk kullanılıyor.