İspanya'da yapılan akademik bir çalışma, 6. yüzyılda Bizans İmparatorluğu periyodu İstanbul'unda yaşanan bubonik veba (hıyarcıklı veba) salgını ile koronavirüs salgını ortasında ilişkiler kurdu.
El Pais gazetesinde yayımlanan habere nazaran, Bizans İmparatoru I. Jüstinyen'in ismiyle anılan salgın müddetince İstanbul'da bugünküyle paralellik gösteren vakitler yaşandı.
* Bizans İmparatoru 1. Jüstinyen (soldan ikinci)
4 AY YIKICI TESİR BIRAKTI
Prokopius isimli Bizanslı tarihçinin yazılarını inceleyen Barcelona Üniversitesi'nden Sales Carbonell isimli araştırmacı, veba müddetince kentte “mutlak sınırlamalar ve izolasyon” uygulandığını kaydetti.
Carbonell yaşanan süreci, “Hasta beşerler için tam karantina mecburiydi. Fakat kalan bireyler de, kendi sıhhatleri için, çoğunlukla izole olmayı tercih ediyordu” diye anlatıyor.
Vebanın 541 yılında Mısır'da ortaya çıktıktan yaklaşık bir yıl sonra İstanbul'a ulaştığı ve dört ay müddetince kentte yıkıcı tesirler bıraktığı belirtiliyor.
BBC Türkçe'nin haberine nazaran, tarihçi Prokopius, Savaşların Tarihi isimli kitabında vebayı, “Alarm Mısır'dan yükseldi. Oradan da süratli ve ölümcül bir biçimde yayıldı” tabiriyle anlatıyor ve devam ediyor:
“Bu salgın, Dünya'nın bir kısmını, erkeklerin bir kısmını ya da yılın bir vaktini değil, her ne ayrıcalığı vardıysa dinlemeden tüm insanlığa saldırdı. Hastalık, güya bir köşeyi unutma tasası taşır üzere dünyanın tüm köşelerine yayıldı.”
Prokopius İstanbul'un durumunu anlatırken de şu sözleri kullanıyor:
“Bizantium'da (İstanbul) insanları toplu alanlarda görmek kolay değildi. Hasta olmayan çabucak herkes konutlarına çekilmiş, ya hastalarıyla ilgileniyor ya da ölülerine ağlıyordu”
EKONOMİ VE SAĞLIKÇILARA AİT PARALELLİKLER
Bizanslı tarihçi, kentte iktisadın durumunu “Sokaktaki hareketlilik büsbütün durmuştu, zanaatkarlar ellerindeki işi bırakmışlardı” ifadeleri ile anlatıyor.
Prokopius'un anlattıkları sıhhat çalışanları noktasında da paralellikler içeriyor.
Ünlü tarihçi, “Birçokları onlara bakacak kimse olmadığı için öldü. Bakıcılar, çektikleri acıdan ve yorgunluktan bitap düşmüştü. İnsanların onların bu haline, hastalardan daha fazla üzülüyordu” cümleleriyle yaşananları anlatıyor.
Prokopius'un anlatımına nazaran, hastalığın kenti kırıp geçirdiği tepe noktasında mevt oranları 5 bin – 10 bin aralığına kadar yükseldi.
Bu noktada, cenaze merasimi yapılmadan birçok kişinin, toplu olarak gömülmek zorunda kaldığı yazılıyor.
Bizans İmparatoru I. Jüstinyen'in ismiyle anılan ve kendisinin de hasta olduğu ve atlattığı salgın müddetince 25 milyon kişinin öldüğü varsayım ediliyor.