AKP hükümeti tarafından hazırlanan torba yasa teklifinde toplumsal medyayla ilgili yeni düzenlemeler yer alıyor. Koronavirüsle çaba kapsamında hazırlanan tasarı, Youtube, Twitter, Facebook ve Instagram üzere toplumsal ağları direkt etkiliyor.
Teklifin sansürü de beraberinde getireceğini belirten Prof. Dr. Yaman Akdeniz, tasarının detaylarını Odatv’ye kıymetlendirdi.
Akdeniz, tasarının önemli olumsuz tesirleri olacağını söz ederek “Teklife nazaran toplumsal medya platformlarının Türkiye’de temsilci bulundurmaları gerekiyor. Şayet bulundurmazlarsa internet erişimleri ilk basamakta yüzde 50’ye ikinci aşamada ise yüzde 95’e kadar kısıtlanabilecek” dedi.
Akdeniz’in tasarı hakkındaki değerlendirmeleri şu halde:
Hocam torba maddede toplumsal medya platformlarıyla ilgili bir teklif var. Bununla ilgili değerlendirmeniz nedir?
Türkiye’de internet kısıtlamalarıyla ilgili kanun çok eski değil. Kısıtlamalarla ilgili 5651 sayılı kanun 2007 yılında yürürlüğe girdi. Ülkede üç binden fazla internet sitesi, 150 bin kadar internet içeriği engellenmiş durumda. Yakın tarihe kadar Wikipedia platformuna Türkiye’den erişim engelliydi. Odatv, bugün hala erişime kapalı. Sendika.org üzere haber siteleri tekraren engellendi.
Engellenen siteler, Anayasa Mahkemesi kararları gelince erişime açıldı. Youtube ve Twitter üzere siteler de farklı devirlerde erişime kapatıldı.
Bu örneklerden de görüleceği üzere Türkiye’de esasen önemli bir sansür uygulaması kelam konusu.
Türkiye, 2008 yılından beri toplumsal medya platformlarının yahut bu tasarıdaki ismiyle toplumsal ağ sağlayıcılarının Türkiye’de ofis açarak Türk hukukuna tabi olmalarını talep ediyordu.
Tasarıya nazaran, toplumsal ağ kullanıcılarının Türkiye’de ofisleri olmazsa internet bant girişleri birinci evrede yüzde 50 ikinci basamakta ise yüzde 95 kısıtlanacak.
“SOSYAL MEDYAYA ERİŞİLEMEYECEK”
Peki bu durum kullanıcılar için ne manaya geliyor, bir ileri basamakta kullanıcıları ne bekliyor?
Youtube, Twitter üzere toplumsal medya platformlarının Türkiye’de temsilcileri olmazsa trafikleri önemli düzeyde etkilenmiş olacak. Yani erişilemez hale gelecekler. Erişilse bile kullanılamaz yavaşlıkta olacak.
İki ihtimal üzerinden gidelim. İkisi de çıkmaz sokak.
Birincisi bu platformların Türkiye’ye gelip yasal zorunluluklarını yerine getirmediklerini düşünürsek yüzde 95 internet trafikleri engelleneceği için bu toplumsal platformlar kullanamaz hale gelecek. Kimse tweet atamayacak, Youtube üzerinden rahatlıkla bir görüntü izleyemeyecek.
İkinci ihtimal ise kullanıcıları daha çok etkileyebilir. Zira Türkiye’de temsilciler olursa engelleme kararları direkt kendi temsilcilerine bildiri edilecek. Toplumsal medya platformları da kendilerine gelen talepleri yerine getirmek zorunda kalacak. Özetle içerikler kısıtlanacak ya da kaldırılacak.
Şimdi ise toplumsal medya platformları kendilerine gönderilen kararların bir kısmına itiraz ediyorlar, bir kısmını Türkiye’den görünmez kılıyorlar, bir kısmını ise kendi kurallarına ters olduğu için büsbütün kaldırıyorlar.
Dünyada bunun örnekleri var mı?
Dünyada bunun örneği az. Mesela, Çin bu türlü bir talepte bulunabiliyor.
“HUKUKİ ÇABA UZUN SÜRÜYOR”
Sosyal medya platformları, Türkiye’ye bir yasal süreç başlatabilir mi? Hukuksal süreç nasıl ilerler?
Bu taslak kanunlaşırsa onlar da gerekli itirazlarda bulunabilirler.
AİHM’e gitmek için iç hukuk yollarını tüketmek gerekiyor. Anayasa Mahkemesi kararından sonra toplumsal medya platformları içinde bu mümkün.
Ama bunlar içerik kaldırma ve engelleme işleri çok süratli yapıldığı için çaba hem kolay değil hem de uzun yıllar alır. Sendika.org sorununda beş sene sürdüğünü gördük. Anayasa Mahkemesi kararı kaldıralı bir buçuk ay geçti hala yayınlanmadı mesela.
“İNTERNETİN EN SANSÜRSÜZ OLMASI GEREKEN DÖNEMDEYİZ”
Son olarak bu türlü bir periyotta hükümetin bu türlü bir teşebbüste bulunmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Fırsatçılık olarak değerlendiriyorum. Herkesin meskende kalamasa da kalmak zorunda olduğu bu periyotta toplumsal medya kullanıcılarında önemli artış var. Beşerler konutta olduğu için ve haber alma gereksinimi duyduğu için bu ağlara giriş sağlıyor.
Sosyal medyada yapılan programlarda hükümetin KOVİD19 siyasetleri hem sorgulanıyor hem eleştiriliyor. Bir TIR sürücüsünün reaksiyonu büyük bir tesir yaratabiliyor. Beşerler konuşmaya başladı. Bu durumdan ise önemli bir rahatsızlık ortaya çıktı. Hükümet tenkitten hoşlanmıyor.
İnternetin en sansürsüz olunması gereken devirdeyiz. Zira dünyada bu türlü bir şeyle daha evvel karşılaşılmadı. Ve münasebetiyle bilgiye en fazla gereksinim duyduğumuz devirdeyiz. Lakin toplumsal medya paylaşımlarıyla beşerler hala gözaltına alınıp yargılanıyor. Ben KOVİD19 salgını sonrasında da bu soruşturmaların daha çok artacağını düşünüyorum.
Ersin Eroğlu