Korona nedeniyle ortaya çıkan acil sıhhat ve çalışma hayatına dair meselelere tahliller üretmek hedefiyle detaylı çalışmalar yürüten CHP’li Umut Oran bu sefer de 19.000 işyerinde izine çıkartılan 420.000 çalışana ödenecek kısa çalışma ödeneğinin önündeki devasa sorun için devreye girdi.
Umut Oran, Aile Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Zümrüt Selçuk’a, “600 müfettiş 19 bin işyerini 60 günde inceleyemez, beşerler açlıktan ölmeden çabucak acil tahlil bulunmalı. İnanılmaz devirde fevkalâde tedbirler alınamaz mı, e-bildirgeler ve banka üzerinden yapılan maaş ödemeleri belirli, yazılımla otomatik denetim sağlayarak ödenek ödemesi hızlandırılamaz mı?” diye sordu.
“60 MÜFETTİŞ İLE 500 BİN İŞYERİNİN UYGUNLUK KONTROLÜ YAPILMASI…”
Aile Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığına bilgi edinme başvurusu yapan Umut Oran, dünyanın ve ülkemizin içinden geçtiği corona salgını uğraşında birtakım tedbirlerin acilen alınması gerektiğine işaret etti. Umut Oran’ın başvurusu şöyle:
“Malumunuz olduğu üzere 7226 sayılı Kanun'un 41. hususu ile 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'na süreksiz 23. unsur eklenerek; 30.6.2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere yeni koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma müracaatları için, Ek 2/3. hususta emekçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için öngörülen hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme şartlarını yerine getirmesi kararı, kısa çalışma başlama tarihinden evvelki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması halinde uygulanacak hale getirilmiştir. Buna nazaran; kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için, işyerinde kısa çalışma uygulanan devirde 4857 Sayılı Kanun'un 25/1. hususunun (II) numaralı bendinde yer alan sebepler (ahlak ve uygun niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri) hariç olmak kaydıyla patron tarafından emekçi çıkarılmaması gerekmektedir. Yapılan müracaatlar, müracaat tarihinden itibaren 60 gün içinde sonuçlandırılacağı da belirtilmektedir. Bu kapsamda;
1. Kısa çalışma ödeneği için 19 bin işyerinin toplam 420 bin çalışan için başvurduğu yanlışsız mudur, başvuran kelam konusu işletme ve çalışan sayısı şimdiki olarak kaç kişiye/işyerine ulaşmıştır?
2. Ödeme yapılması için her müracaat, her işletme için müfettişlerin uygunluk kontrolünü bitirmeleri mi beklenecek?
3. 60 müfettiş ile 500 bin işyerinin uygunluk kontrolü yapılması için kaç aylık vakit gerekmektedir?
4. Söz konusu uygunluk kontrolünün yapılması için, içinden geçilen inanılmaz periyotta giderek büyüyen kriz nedeniyle, harika teknikler getirilemez mi? Her şeyin dijital kayıt altına alındığı günümüzde kelam konusu uygunluk kontrolü bakanlığınız kaydındaki e-bildirgeler, yapılan ödemeler üzerinden geliştirilecek algoritmayla müddet kısaltılamaz mı?
5. 60 günlük müddet içerisinde 420 bin çalışan için kontrolün bitmeyeceği bugün bile muhakkak olması karşısında hangi tedbirleri aldınız ya da alacaksınız?
6. Zorunlu olarak kapatılan kahvehane, berber, kuaför, hamam, otobüs nakliyeciliği, havayolu nakliyeciliği, işten çıkarılan taksicilerle birlikte aylık alamayan geçinemeyen insan kümesine 500 bin kişinin daha katılacağı bilgisi hakikat mudur?
7. Toplam olarak 4,5 milyon beşere ulaşan bu gelirini kaybetmiş çalışanlar için İşsizlik Sigortası Fonu’nu devreye neden sokmuyorsunuz?
8. İnsanların meskenlerinde açlıktan ölmeleri yahut zayıf düşen beden dirençleriyle coronaya yakalanmalarını önleyebilmek, yaşamak için gereken temel masraflarını karşılayabilmeleri için İşsizlik Fonundaki 131 milyar TL’nin kelam konusu 4,5 milyon vatandaşımıza 3 ay boyunca taban fiyat üzerinden desteklenmeleri için çalışmanız var mı, yoksa bu çalışmayı neden yapmıyorsunuz?”