Odatv’nin erişime kapatılması, Barışlar’ın ve gazeteci Hülya Kılınç’ın tutuklanması dünya basınınca ve gazetecilik örgütlerince takip ediliyor. Yabancı medyanın aktardığına nazaran, milletlerarası gazetecilik örgütlerinin yüklü yorumu, Odatv tutuklamalarının hükümetin medyayı susturma gayretinin bir modülü olduğu istikametinde.
BARIŞLAR 21’İNCİ YÜZYILIN ‘MUCKRAKER’LARIDIR
Odatv’den Fethi yabancı basında çıkan haberleri bir ortaya toplayan bir yazı yazmamı istediğinde, doğrusu Barışlar tutuklandığından bu yana, aklımda sırf son büyük gazeteciler jenerasyonu olarak anılan ‘muckraker’lar var. Amerika’da 1890’lar ile 1920’ler ortasında var olan, yazan, polisten dayak yiyen, tutuklanan, mafyanın saldırısına uğrayan ve yeniden, tekrar yazan gazeteciler nesli. Monopollerin ve onlara bağlı siyasetin yolsuzluklarını, yoksulluğu ve gerçek nedenlerini yazdılar. Varlıkları gerçekle sonuna kadar savaşmayı gerektiren monopoller ve politikler onları susturabilmek için üstteki yolları denedi, sonunda susturamayınca evvel gazetelerin reklam gelirlerini keserek onları iflas ettirme yoluna gittiler. Akabinde gazeteleri satın aldılar.
Odatv’yi ve Barışlar’ı satın alamadılar. Kapattılar ve tutukladılar. Yabancı basının yer verdiği memleketler arası gazetecilik kuruluşları, Odatv tutuklamalarını suçlama konusu haberle ilgili görmüyor. CPJ temsilcisi, açıkça Suriye ve Libya askeri operasyonlarına ve operasyonlara ait algının biçimlendirilmesindeki sıkı denetim muhtaçlığına işaret ediyor. Bu algı operasyonunu tabir etmek için “anlatıyı denetim etme” kelamını kullanıyor.
Muckraker ‘pislik tırmıklayıcı’ demek, ‘pislik karıştıran’. Onlara bu ismi düşmanları takıyor fakat isim kalıcı oluyor. Zira ortada nitekim pislikler var. Fakat hükümranlar, anlatılarda ‘pislik’ olmasın istiyorlar. Halk hoş masallar dinlesin. Gazeteciler masallar yazınca, hoş maaşlarla yükseliyor; bunları açığa çıkardığında gaye tahtasına oturuyor.
Barışlar’ın listesi uzun, hepimiz biliyoruz. Ancak onlarda ‘muckraker’ ruhu olduğunu da…
* * *
Amerika’dan Bloomberg ve The Nation, haberi, Barış Terkoğlu ve Barış Pehlivan’ın 2011’de de tutuklanarak 19 ay cezaevinde kaldıklarını, fakat tutuklandıkları davanın parçalanarak dağıldığını, davadaki hakim ve savcıların bugün FETÖ üyesi olmakla suçlandıklarını hatırlatarak veriyor.
Ünlü Le Figaro gazetesi, haberinde, suçlamalara karşılık Odatv avukatlarının savunmasına da yer vererek, MİT mensubunun kimliğinin daha evvel mecliste açıklanmış olduğunu belirtiyor. Fransız BFM TV, haberi “iki gazeteci, casus olduğu sav edilen kişinin vefatıyla ilgili haber yaptıkları için hapiste” başlığıyla verdi. Türkiye’nin Libya’da Hafter’e karşı silahlı kümeler oluşturduğunu belirten kanal, Türkiye’nin basın özgürlüğü konusunda olumsuz bir sicile sahip olduğunu da ekliyor.
Voice of America, New York merkezli Committee to Protect Journalists (CPJ) / Gazetecileri Muhafaza Komitesi’nin Avrupa ve Orta Asya program koordinatörü Gulnoza Said’in “Odatv gazetecilerinin tutuklanmaları absürd bir durum. Çabucak özgür bırakılmaları ve tüm suçlamaların düşürülmesi gerekir,” kelamını aktarıyor ve tıpkı ağızdan ekliyor: “Kamuyu ilgilendiren sıkıntıların haberleştirilmesi gazetecilerin hapsedilmesine neden olamaz, hele kelam konusu bilgi kamusal ortamda zati paylaşılmışsa.” Haberde tekrar CPJ bilgilerine dayanılarak Türkiye’nin basın özgürlüğü konusunda 180 ülke içinde 157’nci sırada bulunduğu ve Aralık 2019 itibariyle cezaevindeki gazeteci sayısının 47 olduğu aktarılıyor. Al Jazeera ise Odatv haberinde bu sayıyı 135 olarak veriyor.
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI KARŞILIK VEREMEDİ
CPJ, Odatv gazetecilerinin tutuklanmasını kınarken, Türkiye İçişleri Bakanlığı’nın kendilerine gönderdikleri ve mevzuyla ilgili yorum istedikleri e-maile cevap vermediklerini belirtiyor.
International Press Institute (IPI) / Memleketler arası Basın Kurumu Avrupa program lideri Oliver Money-Kyrle de açıklamasında, “Türk yetkililere tüm suçlamaların çabucak düşürülmesi davetinde bulunuyoruz. Gazeteciler kamusal alana sunulmuş bir bilgiyi yayınlamakla suçlanamaz,” sözlerini kullanmış bulunuyor.
Arab News ise bahisle ilgili haberinde CPJ Türkiye temsilcisi Özgür Öğret’in, tutuklama ve kapatma kararının hükümetin denizaşırı askeri operasyonlarına karşı eleştiriyi bastırma uğraşı olarak yorumladığını aktarıyor. Öğret, Arab News’a yaptığı açıklamada, “Türkiye, Suriye ve Libya’daki askeri operasyonlara ait anlatıyı denetim etmek için o kadar büyük bir gayret sarf ediyor ki kamu bilgisine sunulmuş şeyleri aktaranları ya da yorumlayanları bile yargılıyor,” sözünü kullanıyor. Öğret, son derece gelişmiş irtibat kanallarının bulunduğu günümüzde kelam konusu anlatıyı denetim edebilmenin tek yolunun medyayı korkutarak gazetecilerin kendilerini sansürlemesini ummak olduğunu söylüyor.
Middle East Eye, Alex MacDonald imzalı haberinde Hudut Tanımayan Gazetecilerin, tutuklamaları medyaya gözdağı olarak yorumlamasına yer verirken Middle East Monitor (MEMO) da Terkoğlu’nun, “Şüpheli olmamın bu haberle ilgisi yok. Bu haber beni burada bu mahkemelerde sanık yapabilmek için üretilmiş bir mazerettir,” kelamlarını hatırlatıyor.
Deniz Hakyemez
Odatv.com.tr