Rusya, nüfus azalmasının yol açacağı derin problemlerin önünü alabilmek için artık “çok çocuk” dayanağını “tek çocuğa” da verme karar aldı. Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma, ailede doğacak birinci çocuk için de “annelik sermayesi” verilmesini öngören yasa değişikliğini onayladı. Lakin uygulamanın amaçlandığı üzere nüfus artışına katkıda bulunup bulunmadığı pek çok uzman için kuşku konusu. Dahası uzmanlara nazaran, düzenlemeyle birlikte her yeni doğan çocuğun uzun vadede bütçeye maliyeti 8 milyon rubleye yükseldi (125 bin dolar).
Değişiklik, “annelik sermayesi” (matkapital) uygulamasının kapsamın 2026 yılına kadar genişletilmesini beraberinde getiriyor. Birinci doğan çocuk için 466 bin (44 bin TL), ikinci çocuk içinse 616 bin ruble (59 bin TL) takviye öngörülüyor.
Annelik sermayesi programı birinci sefer 2007 yılında başlatılmıştı. 2018 sonu prestijiyle program kapsamında devlet takviyesi alan aile sayısı 6,4 milyon. Bu ailelere verilen yardımın toplam büyüklüğü ise 2,34 trilyon ruble (36,5 milyar dolar).
Ne var ki, programın yürürlükte bulunduğu 13 yıllık müddette, nüfus artışına dişe dokunur bir katkı yaptığına dair delil bulunmuyor. Fakat program sayesinde yetişkin bayanların doğum yapma yaşını aşağıya çektiği düşünülüyor.
Çocuk yardımları ile ilgili gelişmeler 2019 sonunda şu haberle medyaya yansımıştı:
Türk Rus’un haberine nazaran nüfusu azalan, demografik krizin önünü almaya çalışan Rusya, çocuk yapanlara nakdî takviye için kesenin ağzını bir defa daha açtı. Rusya’da ailelere birinci çocuk için yapılan para yardımları bütçesi arttırılıyor. Yeni üç yıllık bütçede kelam konusu yardım için tahsis edilen kaynağın üç katına çıkarılması planlanıyor.
Bu sayede şu anda 11 bin 200 ruble düzeyindeki ortalama aylık yardım ölçüsü 2020’de 12 bin rubleye (1050 TL), 2021’de 12 bin 300 rubleye ve 2022’de 12 bin 600 rubleye çıkacak. Birinci çocuk yardımının ölçüsü bölgeden bölgeye farklılık gösteriyor.
2020 yılında birinci çocuk yardımı kapsamında ailelere ödenecek toplam para ölçüsü 150 milyar ruble (13 milyar TL). 2019’da bu gayeyle ayrılan para 50 milyar ruble idi. 2020 yılında uygulamadan 1 milyon civarında ailenin yararlanması bekleniyor. 2019’da bu sayı 379 binde kalmıştı.
İlk çocuk yardımından faydalanabilmek için çocuğun 3 yaşından küçük olması, anne-babanın toplam gelirinin ise yaşadıkları bölgedeki taban geçim hududunun iki katından fazla olmaması koşulu aranıyor.
İzvestiya gazetesinin görüşüne başvurduğu uzmanlar, bu tıp yardımların yoksullukla çabaya katkı sağlayacağı, lakin nüfus krizini çözmeye yetmeyeceği görüşünde. Çünkü Rusya’nın karşı karşıya olduğu asıl sorun, 1990’larda ortaya çıkan “demografik çukur” nedeniyle şu anda doğum yapacak yaştaki bayan sayısının düşük seyretmesi.
PUTİN’DEN UYARILAR
Rusya nüfusu, ekonomik problemlerin artmasıyla gerilemeye başladı. Rusya Federal İstatistik Servisi’nin (Rosstat) yayınladığı bilgilere nazaran, Rusya’nın nüfusu 2018’de son 10 yıldır birinci kez düşüşte. Ülkenin nüfusu en son 2008 yılında düşüş göstermişti.
Yayınlanan bilgilere nazaran, Rusya’nın nüfusu yaklaşık 87.000 kişi azaldı. 1 Ocak 2018’de 146 milyon 800 bin olan nüfus, 1 Ocak 2019 itibariyle 146 milyon 793 bin düzeyine geriledi. Bu datalar, Rusya’nın nüfusunun 2008’den beri birinci sefer düşüş gösterdiği manasına geliyor.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ağustos ayında naklen yayınlanan bir konuşmasında, Rusya’nın 2020 yılında demografik meselelerle karşı karşıya kalabileceğini belirmişti. Her 25-27 yılda bir, daha az sayıda vatandaşın ‘yetişkin’ kategorisine girdiğini ve bunun Rusya için hem alışılagelmiş hem de sağlıklı düzeyin altında olduğunu açıklamıştı.
Putin, “Bu düşüşün nedenini, Büyük Vatanseverlik Savaşı esnasında ağır olarak kaybettiğimiz nüfusa bağlıyorum. Kelam konusu nüfus azalışı sadece direkt kayıpları değil, tıpkı vakitte savaş mühletince dünyaya gelemeyen milyonlarca bebeği de kapsıyor” diye eklemişti.
Demografik sıkıntıların iktisat üzerinde kısıtlayıcı tesir yaratabileceğini vurgulayan Putin, “Ortada iş gücü diye bir şey kalmayacak” ihtarını yapmıştı. Rus başkan, kelam konusu zorluluklarla uğraş etmek ve gelecek yıllarda Rusya nüfusunun istikrarlı biçimde büyümesini sağlamak gerektiğini tabir etmişti.