Anayasa Mahkemesi, TMSF tarafından el konulan ve Al Jazera Türk'e satılan Cine 5’in satış ihalesinin Danıştay tarafından iptal kararının uygulanmaması işadamı Erol Aksoy'un “mülkiyet hakkının ihlal edildiğine” karar verdi.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) Aksoy'un sahibi olduğu İktisat Bankasına el koyduktan sonra Cine 5 kanalının satılmasına karar verilmişti.
Aksoy, Cine 5 Filmcilik ve Yapımcılık A.Ş.nin yüzde 51'inin 51 milyon Dolar karşılığında satışı için TMSF'ye teklifte bulundu. Lakin bu teklif kabul edilmedi. TMSF kanalı 40 milyon 500 bin Dolara ihaleye çıkardı.
Aksoy’un “kanalın TMSF tarafından ederinin altında bir fiyatla 2010'da Al Jazera Türk'e satıldığı” gerekçesiyle açtığı davada Danıştay 13. Dairesi, 2014 Aralık ayında Cine 5'in satış ihalesini iptal etti. Karar, Danıştay İdari Dava Dairelerince de onandı.
Aksoy, karar üzerine TMSF'ye başvurarak, ihalenin iptalini istedi. Lakin ihale iptal edilmesinde Anayasa Mahkemesine ferdî müracaatta bulundu.
Aysoy’un, “hakim ortağı olduğu bankaya el konulması sürecinde medya kümesinin satışına ait ihalenin yargı kararıyla iptal edildiğini fakat talebine karşın bu kararın uygulanmadığını belirterek, mülkiyet hakkının ihlal edildiği” istikametindeki başvurusunu inceleyen Anayasa Mahkemesi kararı Resmi Gazete’de yayınlandı. Aksoy’un “mülkiyet hakkının ihlal edildiğine” karar veren Yüksek Mahkeme’nin münasebetleri şöyle:
“İdari yargı yeri tarafından iptal edilen bir idari süreç, hiç tesis edilmemiş sayılır. Bir iptal kararını icra etmenin fiilen yahut hukuken imkânsız olduğu harikulâde şartlarda dahi yönetimin uygulama yükümlülüğü ortadan kalkmaz.
Aynen icranın hukuken yahut fiilen imkânsız olduğu hâllerde ifanın biçiminde değişikliğe gidilmesi mümkündür. Bu üzere durumlarda icra biçiminde değişikliğe gidilmesi mümkün olsa da bunun ilgilinin tekrar yargıya başvurmasına gerek kalmayacak formda yapılmasına ve alternatif önlemin şahsa sağlayacağı tatminin motamot icraya göre bariz bir nispetsizlik içinde olmamasına itina gösterilmelidir.
İdare, hukuksal yahut fiilî imkânsızlıklar olsa bile kararı uygulamak için elinden gelen her uğraşı gösterdiğini ve kararı uygulama önündeki pürüzlerin aşılamaz olduğunu ispatlamak zorundadır. Yönetim, bunun akabinde ilgiliye eski hâle getirme (restitutio in integrum) unsuruna nazaran en uygun alternatif tahlili önererek kelam konusu karara uyma iradesinde olduğunu açıkça ortaya koymalıdır.
Somut olayda katılaşmış bir yargı kararının icra edilmediği şikâyet edildiğine nazaran müracaatçının ayrıyeten öbür bir yolu tüketmesine de gerek bulunmamaktadır. Hasebiyle müracaat yollarının yöntemince tüketilmiş olduğu kabul edilmelidir.
Başvurucuya ilişkin medya kümesinin satışına ait süreçlerin yargı kararlarıyla iptal edildiği ve bu kararların da katılaşarak en son hâle geldiği tartışma konusu değildir. Bu kararlarla, kelam konusu idari süreçlerin geriye dönük olarak geçersiz olduğu kabul edilmiştir.
İhaleye karşı açılan bu türlü bir davanın sonucuyla zati üçüncü bireye yapılan bir satışın iptalini sağlamanın amaçlandığı gözetilmelidir. Satışın iptali için açılan davanın satışın gerçekleştiği gerekçesiyle uygulanamaması tek başına bir hukuksal ve fiilî imkânsızlık sebebi olarak görülemez. Bunun yanında yapılan ihalenin ve desteği süreçlerin yargılamaya mevzu edildiği gözetildiğinde ihale alıcısı davanın sonucuna bağlı olarak ihalenin iptal edilebileceğini öngörebilir.
Mülkiyet hakkına müdahale teşkil eden mal varlığının satışına dair süreçleri iptal eden yargı kararlarının uygulanmaması hukuk devleti unsurunu zedeleyeceği üzere mülkiyet hakkının korunmasının gereği olan tarza ait garantileri de ortadan kaldırır.
Somut olayda ihale ve satış süreçlerini iptal eden yargı kararlarının kesin ve icrai nitelikte olduğu hâlde uygulanmadığı açıktır. Kamu makamları kelam konusu kararların uygulanmasını temin için rastgele bir önlem de almamıştır.
İdare, tüzel ve fiilî imkânsızlık hâlinin bulunduğunu ve yargı kararının icra edilmesi önünde aşılamaz bir pürüz olduğunu somut bir biçimde ortaya koyamamıştır. Yönetim ayrıyeten alternatif bir tahlil önermediği üzere müracaatçının yazılarına olumsuz yanıt vererek kararların uygulanması manasında pasif bir tavır sergilemiştir.”