Rusya ile müzakereler devam ederken, İdlib’de Türkiye’nin desteklediği Suriye Ulusal Ordusu’nun bölgesel karşı taarruz başlattığı haberleri gelmektedir.
Hava alanını denetim eden Rusya’nın hava dayanağı ile Suriye ordusunun uyguladığı taktiklerde ve maksat seçimlerinde Rus stratejik zekasının izleri görünmektedir.
Suriye ordusunun taarruzlarının, İdlib kentinden Türkiye’ye ve Afrin’e uzanan yolların denetim edilmesini hedeflediği anlaşılmaktadır. Bu gayelerin Suriye ordusu tarafından ele geçirilmesi durumunda Türkiye, daha önemli göç problemleri karşı karşıya kalabilecektir.
2 SEÇENEK VAR…
Türkiye’nin İdlib’in içinde gerçekleştirdiği askeri yığınağın öncelikli emeli, Rusya ve Suriye üzerinde caydırıcı (zorlayıcı) bir tesir sağlayarak, Suriye birliklerinin Türk müşahede noktalarının gerisine çekilmelerini sağlamaktı. Devam eden müzakerelerde Rusya’nın tavrına bakıldığında, Türkiye’nin bu emelinin en azından şimdilik gerçekleşemediğini söz etmek mümkündür.
Bu durumda geriye iki seçenek kalmaktadır:
Birincisi, Rusya ile uzlaşmaya vararak sorunu diplomasi masasında çözmek.
İkincisi, askeri güç kullanarak Suriye ordusunu Türk müşahede noktalarının gerisine itmek.
Öncelikle ikinci seçeneğe, askeri güç kullanarak Suriye ordusunun çekilmesini sağlamayı amaçlayan seçeneğe bakalım.
Askeri lisanda bu tip askeri harekat, karşı taarruz olarak tanımlanır. Karşı taarruz icra etmenin ise kaideleri vardır. Bu kuralların birincisi, öncelikle hasım tarafın taarruzlarının durdurulması ve en değerlisi, karşı taarruzun yapılacağı alanda hava üstünlüğünün sağlanmasıdır.
CİDDİ RİSKLER BULUNUYOR
Suriye’nin hava alanı Rusya tarafından denetim edildiğine nazaran, Rusya müsaade vermediği yahut kendi hava gücünü Suriye ordusunu desteklemek için kullandığı kullandığı süreçte, İdlib’de, yani mümkün karşı taarruz bölgesinde hava alanını kullanmak mümkün olamayacak, bu durum ise mümkün zayiatı artırabileceği üzere muvaffakiyet talihini da azaltabilecektir.
Bir öteki söz ile, Türkiye’nin İdlib bölgesinde hava üstünlüğü sağlamadan karşı taarruz başlatmasının önemli riskler taşıdığını söylememiz gerekmektedir ve hava alanını kullanma imkanı, Rusya’nın inisiyatifine bağlıdır. Rusya’nın hava gücünü bölgedeki Türk askerlerine karşı kullanması ise sorunun boyutlarını büyütecektir.
İdlib askeri harekatı ile ilgili olarak yetkililer şu sorulara da yanıtlar aramalıdır:
– Hava üstünlüğünü sağlamadan mevcut askeri güç ile seçilen askeri maksatlar elde edilebilecek midir?
– Askeri maksatlar elde edildiğinde, istek edilen siyasi hedef sağlanacak mıdır? İdlib’de istek edilen siyasi emel nedir?
– Bu askeri harekatın riskleri ve bedeli nedir? Elde edilecek hasıla bu bedele değecek midir?
O halde İdlib’de en uygun tahlil, sorunun diplomasi masasında çözümlenmesidir.
O halde Türkiye İdlib’de, ABD’nin taleplerine nazaran değil, kendi çıkarlarının tanımladığı siyasi maksatlarına nazaran diplomasi masasında Rusya ile müzakere etmelidir.
Bunun için Türkiye öncelikle, İdlib ile ilgili olarak gerçekçi ulusal çıkarlarını ve siyasi emellerini tanımlamalıdır.
Bekli de o vakit Türkiye, milli ve gerçekçi siyasi hedefini, askeri güç kullanmadan, diplomasi masasında gerçekleştirebileceğini görebilecektir.
SON KELAM:
Televizyonlarda İdlib askeri harekatı ile ilgili olarak yorum yapan eski askerlerin, öncelikle askeri talimnamelerin karşı taarruz kısmı ile ilgili, kanla yazılmış hususlarını hatırlayarak konuşmaları, hamasetten uzak durmaları ehemmiyet kazanmaktadır.
Nejat Eslen