İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Kanal İstanbul Projesine ait ÇED Olumlu Kararının iptali ve yürütmesinin durdurulması talebiyle Etraf ve Şehircilik Bakanlığı aleyhine İstanbul 6. Yönetim Mahkemesi’nde dava açtı.
Dava dilekçesinde, “İdari Yargı Uygulama Yasası’nın (İYUY) 27. Maddesi’nin 2. fıkrasında ‘idari sürecin açıkça hukuka alışılmamış olması ve uygulanması halinde telafisi güç ve imkânsız ziyanların birlikte gerçekleştiği hallerde yürütmenin durdurulmasına karar verileceği kuralı’ yer almakta olup,açıkça hukuka alışılmamış olan ve uygulanması halinde telafisi güç ve imkânsız ziyanlara yol açacak olan dava konusu ÇED Olumlu Kararınınöncelik ve acilen yürütmesinin durdurulması da gerekir” denildi.
ÇED Raporu’nun yasal düzenlemelere, planlama ve şehircilik unsur ve tekniklerine, kamu faydasına, Anayasa ile Etraf ve İmar Mevzuatına, Memleketler arası Mukavelelere muhalif olduğuna dikkat çekilerek, uygulanması halinde telafisi güç ve imkânsız ziyanlara yol açacak olması nedeniyle dava açma zaruretinin doğduğu kaydedildi.
Sürece ve temele yönelik iptal münasebetleri özetle şu başlıklar halinde tabir edildi:
“Boğaz ve Boğaza alternatif bir kanal olması nedeniyle, İstanbul ölçeğinde bölgesel olarak kıymetlendirilmesi gerekir. Boğaziçi’nden Tarihi Yarımada’ya kadar tüm İstanbul’u etkileyecek projede kültürel mirasa ait kâfi kıymetlendirme yapılmamıştır.
ÇED grubunda kent plancısı; kültürel mirasa tesirinin değerlendirildiği raporda mimar, restaratör mimar yahut sanat tarihçisi olmaması, projenin tesirinin gereğince algılanamadığı ve her tarafı ile değerlendirilmeye gerek görülmediğinin en kıymetli işaretlerinden birisidir.
Projenin paydaş kurumları ortasında Kültür ve Turizm Bakanlığı yer almamaktadır.
Dünya Mirası Listesine girmiş tarihi ve kültürel alanların tesir değerlendirilmesinin bağımsız ve mevzunun uzmanları tarafından hazırlanması gerekirken yapılmamıştır. İstanbul’un 8500 yıllık tarihi ve kültürel mirası tehdit altındadır.
Uluslararası mutabakatların irdelendiğine dair raporda rastgele bir bilgi ve kıymetlendirme bulunmamaktadır.
Nihai ÇED Raporunda yapılan itirazlara teklif ve görüşlere yer verilmesi gerekirken hiçbir formda dikkate alınmamıştır. Hatta sayfa numaralarının bile değişmediği görülmüştür.
Rapor, ilgili mevzuata uygun imar planlarının yapılıp onaylanmasından sonra hazırlanması gerekirken Etraf Nizamı Planı dahi ÇED Raporu sonrası onaylanmış, alt ölçekli planlar ise şimdi hazırlanmamıştır. Bu konu mevcut hukuksal düzenlemeler ve yerleşik yargı kararları gereği başlı başına bir iptal nedenidir.
Proje geliştirilirken kamu faydası gözetilmemiş, şahsen yatırımcı Bakanlıkça bunun bir rant projesi olduğu ikrar edilmiştir. ÇED Raporunda yer verilen bilgilerden de anlaşılacağı üzere Proje kamuya yüksek ve önceliği olmayan maliyetler yükleyecektir.
Kentin su kaynakları, orman, tarım ve mera alanları yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Ekolojik sistem tahrip olacaktır.
Kanal, seyir emniyetinin sağlanması açısından gerçek bir tercih değildir. Boğaz’dan üç kat daha dar olması nedeniyle kazalara daha açıktır. Ayrıyeten Montrö Boğazlar Kontratı gereği, gemilerin kanaldan geçmeye zorlanması mümkün değildir.
3194 Sayılı İmar Kanunu’nda yapılan değişiklikle yasal hale getirilen su yolu tarifi, kamu faydası kanısı olmaksızın yalnız özel çıkarlar için yahut yalnız muhakkak bireylerin faydasına olarak kanun kararı konulamaz prensibi gereği Anayasa’ya terstir.
Jeolojik, jeomorfolojik, jeoteknik, mühendislik jeolojisi, jeofizik, hidrolojik, hidrojeolojik, depremsellik, tsunami, yeraltı jeolojisi bakımından inançlı bulunmamaktadır.
Olası bir sarsıntı durumunda kullanılacak rezerv alanlar hedefi dışında yapılaşmaya açılmıştır.
Kesilecek ağaç ölçüsü ÇED Raporunda belirtildiği üzere 201 bin değil 400 binin üzerindedir.
Marmara Denizi’ndeki canlılığa son verecektir.
Kanal İstanbul Projesi’ne yönelik ÇED Raporunun hazırlanma sürecinde ilgili kurum ve kuruluş görüşleri dikkate alınmamış, TUBİTAK MAM, DSİ ve DHMI Projeye olumsuz görüş bildirmişler lakin bu olumsuz görüşler kamuoyundan gizlenmiştir.
Proje güzergâhında yer alan dereler, sulama kanalları, kanalizasyon sistemleri, su ve doğalgaz boru sınırları kesilecek. İptal edilecek ve yine yapılması gerekecek içme ve atık su tesisleri 19 milyar liraya mal olacaktır.
Trafik yoğunluğunu artıracak, yapılması planlanan metro projelerini olumsuz etkileyecektir.
Kanal üzerinde planlanan yedi adet köprü, bilhassa afet anında; Çatalca, Silivri ve Büyükçekmece ilçelerine müdahale edilmesinde yetersiz kalacaktır. Kentin atık idaresinde taşıma maliyetlerini artıracaktır.
Bu ölçü hafriyat toprağının taşınması sırasında alınacak tedbirler, dolgu alanlarına nasıl taşınacağı ve depolama alanı ile ilgili yasal müsaade ve prosedür bilgileri rapor içeriğinde bulunmamaktadır.
Kazıdan çıkacak hafriyat ölçüsü, İstanbul’un 36 yıl boyunca üreteceği hafriyata denktir. Yedi yılda taşınabileceği öngörülen bu hafriyat için kentin depolama alanları yetersiz kalacaktır. Havadaki toz ölçüsü insan hayatını tehdit eden düzeylere çıkacaktır.
Çıkacak hafriyatla Karadeniz’de dolgu alanı oluşturulması, deniz ekosisteminde ve İstanbul Boğazı’nda kirlilik ve tahribata yol açacaktır.”