Kuruluşu 150 yıl öncesine dayanan, Heathrow Havalimanı ve Olimpiyat Stadyumu üzere projelerde imzası bulunan, yaklaşık 5 bin kişinin çalıştığı British Steel İngiltere’nin simge şirketleri ortasında yer alıyor. Bir buçuk asrı geçen tarihi sürecinde farklı firmalar tarafından alınıp el değiştiren İngiliz devi British Steel son olarak 2019 yılında finansal darboğaza girdi. İngiliz ekonomisindeki yeri ve sembolik manası yüzünden kilit vurulmaması karara bağlanarak idaresi İngiliz İflas Kurumu’na geçti. Çabucak akabinde da British Steel’in ayakta kalmasını sağlamak gayesiyle şirketin satışı için düğmeye basıldı.
CENGİZ HOLDİNG SÜRPRİZİ
Yıllık 4.5 milyon ton ham çelik sürece kapasitesine sahip bu dev için yaklaşık 80’e yakın çelik üreticisi satın almak için teşebbüste bulundu. Daha sonra bu şirketler içinde yer alan Çin merkezli Jingye ile İngilizler masaya oturdu. Dünyanın yakından takip ettiği süreçte herkes resmi imzaların atıldığı açıklamasını beklerken İngiltere’den farklı bir ses geldi. Kulislerde yer alan haberlere nazaran satış sürecinde Çin merkezli Jingle konumunu kaybetmek üzereydi ve onun yerine masaya davet edilecek isim de yüksek sesle söylenmeye başlamıştı. Bu firma ise Türkiye’den Cengiz Holding’ten diğeri değildi.
ETİ BAKIR VE ETİ ALÜMİNYUM’U İNCELEDİLER
Cengiz Holding CEO’su Ömer Mafa’nın Reuters’e yaptığı açıklamada, ‘’British Steel kıymetli bir varlık ve biz de gelişmeleri yakından izliyoruz. British Steel’in tamamına teklif vermeye hazırız’’ dedi. Birden Türkiye merkezli Cengiz Holding, asırlık İngiliz devi için kıymetli bir konum kazanırken, sürecin nasıl bu noktaya geldiği de merak konusu oldu. İşte bu noktanın karşılığı arandığında İngilizlerin Cengiz Holding’i ayrıntılı olarak araştırdığı; Türkiye’de özelleştirmeden satın aldıkları ETİ Bakır ile ETİ Alüminyum şirketlerinin kat ettiği uzaklıktan etkilendikleri, bu olumlu tablo sayesinde Cengiz Holding’in masada tesirli bir duruma kavuştuğu ortaya çıktı.
Peki İngilizleri etkileyen ETİ Bakır ve ETİ Alüminyum’daki tablo nedir? Artık bunları inceleyelim;
ETİ BAKIR
– 2004 yılında özelleştirilen ve Cengiz Holding bünyesine geçen Eti Bakır Tesisleri, yılda 100 milyon TL ziyan eden ve kapanma kademesine gelen bir kurumdan Türkiye’nin en büyük şirketleri ortasına girdi.
– Özelleştirme sonrası yapılan yatırımlarla Eti Bakır son derece verimli hale gelerek, pek çok hususta Türkiye’nin kıymetli şirketleri listelerinde yer almayı başardı. Eti Bakır İSO’nun açıkladığı Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu ortasında listenin 62. sırasında yer alıyor.
– Amerikalılar tarafından yapılan ve özelleştirildiğinde neredeyse çalışamaz durumda bulunan fabrikaya 635 milyon USD yatırım yapıldı. Saflık oranı yüzde 99,60 olan bakır artık yüzde 99,99 saflıkta üretilebiliyor.
– 32 bin ton olan yıllık üretim, yeni yatırımlarla birlikte 75 bin tona yükseltildi.
– Eti Bakır’da bugün 3 bin 161 kişi istihdam ediliyor. Dolaylı istihdam da eklendiğinde istihdam 10 bine kadar yükseliyor.
– Eti Bakır’a yapılan yatırımların yanı sıra 2022 yılının sonuna kadar 450 milyon USD daha yeni yatırım planlanıyor.
– Köylülerin tütününü yakan arıtma tesisi revize edildi ve gazın fabrika bacasından salınması önlendi. Sülfürik asit gübre üretiminde kullanıldığı için tesise 40 milyon USD’ye üretim tesisi kuruldu. Sülfürik asit tarladaki tütünü yakmak yerine amonyum sülfat gübre olarak iktisada kazandırıldı.
– Eti Bakır Samsun Tesislerinin bacasından çıkan gaz, yapılan yatırımla birlikte referans pahanın 3 kat altına indirildi. Şu anda bacadan çıkan gaz yüzde 99,5 oranında tutuluyor.
– Eti Bakır, Samsun, Küre ve Murgul tesislerinde şu ana kadar 2 milyon 900 bin metrekare alan rehabilite edilerek 8 milyon USD harcamayla 900 bin ağaç dikildi. 1.250.000 m2 alanın rehabilitasyon çalışması devam ediyor ve 650 bin ağaç daha dikilecek.
– Ülkemizin yıllık bakır gereksinimi 435 bin ton, nakdî olarak pahası 3 milyar USD’nin üzerinde. Eti Bakır ise şu anda ülke muhtaçlığının 75 bin tonunu karşılıyor bu ise Türkiye’nin gereksiniminin yaklaşık yüzde 20’sine denk geliyor. Bu da yılda yaklaşık 550 milyon USD üzerinde dövizin yurt içinde kalması manasına geliyor.
Eti Bakır Mazıdağı Tesisleri
Eti Bakır kapsamında Mardin Mazıdağ’daki tesisleri de kıymetlendirmek gerekiyor. Bu kapsamda;
– Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri, 1 milyon 580 bin metrekarelik bir alanda 5 ana fabrika 17 yardımcı tesisten oluşuyor.
– Tesise yapılan 1.2 milyar dolarlık yatırım ile Türkiye’nin 270 milyon dolar metal ithalatı ile 350 milyon dolar gübre ithalatı ikame edilerek, toplamda 620 milyon dolarlık bir ekonomik kıymet yaratıldı.
– Tesiste yaklaşık 1500 kişi istihdam ediliyor.
– Eti Bakır Küre madeninde, bakır ile birlikte çıkarılan yan eser pirit, Mazıdağı’na getirilerek işleniyor. Bu tesis sayesinde, Küre’de atık vasfında stoklanan pirit içindeki pahalı metaller iktisada kazandırılıyor. Ayrıyeten metal geri kazanımı esnasında ortaya çıkan sülfürik asit, gübre imalinde kullanılıyor.
– Fabrika yılda 500 bin ton DAP yahut müdahili fosfatlı gübre türevleri üretiliyor. Türkiye’nin 2018 yılında 380.000 ton DAP gübresi ithal ettiğini düşünürsek, bu tesis tek başına ithalatı ikame edecek.
– Entegre sistemde çalışan tesis, sıfır atık prensibinde çalışıyor.
– Tesis gereksinimi olan elektrik üretimini de kendi imkanları ile sağlıyor.
– Mazıdağı’nın 2014 yılında 33 bin 70 olan nüfusu 2015’de 33 bin 930’a, 2016’da 33 bin 972’ye, 2017’de 34 bin 745’e ve 2018’de ise 35 bin 757’ye yükseldi.
– Projenin imal evresinde da 22 ülkeden 285 mühendis Mazıdağı’nda Türk mühendislerle birlikte çalıştı.
ETİ ALÜMİNYUM
– Eti Alüminyum, 2005 yılında özelleştirildi ve daha sonra Cengiz Holding tarafından 700 milyon dolar yatırım yapıldı
– İşletmenin iflas etmesi engellenirken Türkiye’nin ithalata büsbütün bağımlı olması engellendi.
– Ar-Ge kısmının çalışmaları ile yeni eserler çıkartıldı. Türkiye’de kimya, savunma, uçak ve otomotiv sanayilerinde alüminyum üretebilen tek çağdaş ve entegre tesis oldu.
– Personel sayısı yüzde 25 arttı ve çalışan sayısı 2 binin üzerine çıktı.
– İflas etmekte olan tesis 75 ülkeye ihraç gerçekleştirmeye başladı.
– Mevcut üretim kapasitesi 60 bin tondan 82 bin tona çıkardı. 5 yıl içinde 520 milyon Dolar yatırım gerçekleştirilerek üretim kapasitesini 182 bin tona çıkarma çalışmaları devam ediyor.
– 5 yıllık süreç içinde bin 100 şahsa daha istihdam yaratılacak.
– Seydişehir fabrikasın yapılan üretim Türkiye’nin iç alüminyum talebinin yüzde 15’ini karşılarken bunun ekonomik pahası ise 250 milyon dolar.
– Seydişehir Entegre Tesisleri’nin gaz salınımı için özelleştirme sonrasında 15 milyon dolarlık yatırım yapıldı. Bu yatırım sonrasında AB normları gaz salınım kıymetlerinin altında bir düzeye ulaşıldı.
– Eti Alüminyum Seydişehir Tesisleri’nde 2.5 milyon metrekarelik alana 130 binden fazla ağaç dikildi. 400 bin adet daha ağaçlandırma çalışmaları devam ediyor.
Sonuçta… Dünya tarihinin en pahalı şirketlerinden British Steel, Cengiz Holding ile yakından ilgileniyor.
Cengiz Holding Türkiye ismini dünyaya duyurmaya devam ediyor…
ÖNCESİ VE SONRASI
(Bu bir advertorial haberdir.)