Habertürk muharriri Abdurrahman Yıldırım, enflasyondaki yükselişte zerzevat fiyatlarındaki artışa dikkat çekti. Abdurrahman Yıldırım “Sebze fiyatı bir ayda niçin yüzde 20 artar” başlıklı yazısında, “Büyük bir don olayı yaşanmadı. Yollar kardan kapanmadı. Fırtına seraları yırtmadı. Ulaştırma fiyatları da yüzde 0.87 üzere makul bir seviyede kaldı. Tekrar de meyve zerzevat fiyatları bir ayda yüzde 20.26 arttı” sözlerini kullandı.
Abdurrahman Yıldırım’ın hususla ilgili yazısı şöyle:
“Ocak ayı enflasyonu beklentilerin üzerinde yüzde 1.35 artış olarak geldi. 1.35’lik artışın 1.05’i besin fiyatlarındaki yüzde 4.65 artıştan kaynaklandı. Altının da içinde olduğu çeşitli mal ve hizmetlerin yüzde 4.88’lik artışı da 1.35’lik enflasyonun 0.26 puanını oluşturdu. Öteki kalemleri saymasak da olur.
-Yüzde1.35 aylık enflasyon yıllık fiyat artışlarını yüzde 12.15’e çıkardı. Böylelikle ekim ayında yüzde 8.55’e kadar inen yıllık enflasyon son üç aydır yükseliş eğilimini sürdürüyor.
YÜKSELİŞ ŞUBATTA DA SÜREBİLİR
-Muhtemelen bu yükseliş şubat ayında da sürebilir. Zira şubatta yüzde 0.16 üzere düşük bir baz var. Üzerine ne gelirse enflasyon artacak.
-Mart ayında işimiz yine kolaylaşmaya başlayacak. Fakat Merkez Bankası’nın beklediği üzere yılın birinci çeyreğinde yüzde 12 civarında bir enflasyon bizimle birlikte olacak üzere. Rahatlama lakin nisan ayı ile birlikte gelebilir.
-O da kurda rastgele bir sıçrama meydana gelmemesi, meyve zerzevat fiyatlarını fırlatacak doğal olaylar yaşanmaması durumunda.
OCAKTA % 20.26 ARTIŞ
-Yoksa en küçük gelişmenin büyük bir formda abartıldığını ocak ayında gördük. Büyük bir don olayı yaşanmadı. Yollar kardan kapanmadı. Fırtına seraları yırtmadı. Ulaştırma fiyatları da yüzde 0.87 üzere makul bir seviyede kaldı. Tekrar de meyve zerzevat fiyatları bir ayda yüzde 20.26 arttı.
-Bir ayda beşte bir oranında artışı hak edecek bir gelişmeyi ortada göremiyoruz. Lakin yeniden de fiyatlar artmış durumda. Son yılların alışkanlığı ve bozuk piyasa sistemi olsa gerek. Aracılık zinciri fiyatlarda büyük oynaklık yaratmadan duramıyor.
HANİ DEPODA ÇÜRÜYORDU
-Hesapta ihracat kısıtlaması getirilen kuru soğanda birtakım aracıların ve depocuların protestoları olmuştu. Soğanlar depoda çürüyor diye. Lakin baktık ki kuru soğan ocak ayında yüzde 20 zamlanmış. Bir de ihraç edilseydi kim bilir ne kadar daha artacaktı.
-Patateste de benzeri bir durum var. Patates ihracatı da müsaadeye olağan, yani kısıtlandı. Patates fiyatları da yüzde 10.67 arttı.
Bu iki eserde geçen yıl bu vakitler tanzim çadırlarının kurulma hazırlıkları yapılıyordu.
ISPANAĞA % 15.85 ZAM
-Daha bir ay evvel ıspanaktan zehirlenmeler oldu. Pazar esnafı ellerinde kalan ıspanakları satmak için, çiğ ıspanak yiyip objektiflere poz verdiler. Lakin zehirlenme olayı çok çabuk unutulmuş olacak ki, ıspanak fiyatları ocakta yüzde 15.85 seviyesinde arttı.
-Hükümet ise bu hususta tedbirler alacağını daha evvel açıklamıştı. Şimdi yürürlüğe girmediği için eski alışkanlıklar devam ediyor. Artık daha fazla vakit kaybedilmeden önce açıklamayı sonra uygulamayı bekliyoruz.
FAİZ DÜŞÜŞÜNÜ ZORLAŞTIRDI
-Dün ortaya çıkan enflasyon seviyesi faizleri daha fazla düşürmeyi zorlaştırıyor. Evvel enflasyondaki düşüşün gerçekleşmesi, gerisinden faizlerin bunu izlemesi, daha kolay ve riski daha düşük bir siyaset olur.
-Yoksa mevduat sahipleri de, bankacılık sistemi de zorlanabilir, çeşitli arayışlar içinde mevduat tabanı zayıflayabilir. Bu da eninde sonunda kredi hacmini ve faizleri tesirler.
SEPETTE GÜNCELLEME
-Ocak ayı enflasyonu ile birlikte 2020 yılı enflasyon sepeti de güncellendi. Unsur sayısı 418 olarak kaldı. Çeşit sayısı 2 artışla 897 oldu. Fiyat alınan işyeri sayısı 692 azaltılarak 28.019’a indirildi. TÜİK bu işyerlerinden 897 çeşit mal ve hizmet için her ay 553.064 fiyat derliyor. Kira için de 4.274 konuttan bilgi alıyor.
Sepetten çıkartılan iki husus aspiratör ve fotoğraf makinesi. Ek edilenler ise davlumbaz ve çocuklar için tayt.
SİGARA ALKOL REVİZYONU
-Asıl değişiklik ise ana harcama kümelerinin sepet içindeki tartılarında yapıldı. Hanehalkı tüketimine paralel revize edilen enflasyon sepetinde tütün ve alkollü içeceklerin hissesi 1.83 puanlık artışla yüzde 4.23’ten 6.06’ya çıkarıldı.
-Tütün ve alkollü içkilerin tüketim içindeki büyümesinden değil, fiyatlarının artmasından kaynaklı bir değişiklik. Geçen yıl bu kümenin fiyat artışı yüzde 43.12 üzere çok yüksek bir seviyeye varmıştı.
65 MİLYAR LİRA VERGİ TOPLANDI
-Fiyatların artışı da vergi artışından kaynaklanmıştı. Geçen yıl alkollü içkilerden toplam 14.7 milyar, tütün mamullerinden 50.4 milyar liralık vergi toplandı. Toplamda ise 65 milyar liralık vergi gelirine ulaşıldı.
-Bu yıl ise sepet içindeki yükü artan tütün mamulleri ve alkole geçen yılki üzere vergi salınması halinde enflasyona tesiri daha yüksek olacak.
-2019’da sepet içindeki tartısı yüzde 4.23 olan bu kümenin yüzde 43.12 fiyat artışı ile yıl sonundaki yüzde 11.84’lük TÜFE’nin 1.82’sini oluşturdu. Birebir artırımlar bu yıl yapılırsa tartı arttığından ötürü 1.82 puanlık tesir 2.61’e çıkacak. Enflasyon maksadını tutturmak zorlaşacak.
-Bu yıl daha düşük artırım yapılacağından ötürü gelecek yıl açıklanacak enflasyon sepetindeki hissesi da azalacak. Bu döngü bu türlü yıllarca sürüp gidecek.”