Bir müddettir sessizliğini koruyan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak dün attığı bir tweet bildirisi ile 2 yıllık gösterge tahvil faizinde Kasım 2016'dan bu yana birinci kere tek hanenin yakalandığını açıkladı. “Piyasa beklentilerindeki bu güzelleşmeyi çok daha ileri taşıyacak ve kalıcı hale getireceğiz” diyen Albayrak “ekonomi siyasetlerimizin ortaya koyduğu itimat, göstergelere yansımaya devam ediyor” cümlesiyle de kendisine düşen hissesi da hatırlattı.
Konuyla ilgili uzmanlar ise apayrı bir tabloya işaret etti. Odatv’nin edindiği bilgiye nazaran, iktisat kulislerinde, birinci olarak uzun yıllar tek hanede kalmış olan faizlerin, bugün geldiği noktanın hala geçmiş ortalamaların üzerinde olduğunu hatırlatılıyor ve bu durumun “başarı” olarak sunulmasının aldatıcı olduğu konuşuluyor. Ayrıyeten, eskinin nispeten berbatına bugün varmış olmayı “başarı” kabul etmenin de çok manalı olmadığı görüşü ağır bastı.
Diğer taraftan, Hazine ihaleleri ve tahvil fiyatlamalarında çok da piyasa ile uyumlu olmayan tekniklerin kullanıldığı argümanları hala kulislerdeki sıcak mevzular ortasında. Piyasadaki hakim görüş ise; ortada bir muvaffakiyet olmadığı üzere bu düzeylerin birtakım müdahalelerin sonucu oluştuğu fikri.
BABACAN VE ŞİMŞEK'E KARŞI
Bakan Albayrak'ın iletisinde yer alan ve “şu tarihten bu yana birinci kez” diye vurgulanan periyot dikkat çekti.
Odatv’nin iktisat kulislerinden öğrendiğine nazaran, evvel Ali Babacan, akabinde Mehmet Şimşek eliyle yürütülmeye çalışılan konvansiyonel siyasetlere karşı direncin merkezinde yer alanlardan biri de Bakan Albayrak'tı. Cumhurbaşkanı danışmanlarının da içinde yer aldığı bu küme iktisat siyasetlerinde piyasayı huzursuz eden, çok müdahalecilik eğilimini hissettiren, ülke iktisadını dalgalanmalara karşı kırılgan hale getirdiği piyasa yorumcularınca öne sürülen bir söylemi Cumhurbaşkanının resmi telaffuzuna dönüştürmeyi başarmışlardı. Bitmek bilmeyen büyüme ve faiz tartışmaları, örselenen kurumlar, çok başlı görünüm sergileyen iktisat idaresinin yanında, piyasa uzmanlarına nazaran, işlerin daha da karmaşıklaşacağını anlatan danışman yüklü koro ülkede dengelerin alt üst olmasında en büyük rolü oynadığı öne sürüldü.
Ekonomistler, bugün tekrar erişildiği için sevinilen tek hane faizleri arar hale gelinmesinin sebepleri ve sorumlularının, geçen devirde iktisattaki bu kakofoniyi yaratanlar olduğu sav edildi.
BAKAN GERÇEK BÖLÜMÜ UNUTTU MU
Odatv’nin bankacılarından edindiği bilgiye nazaran, Bakan Albayrak'ın finansal piyasalar ve gerçek iktisat ortasındaki farkları ve bunların vakit zaman birbirlerinde yaratabilecekleri tesirleri görmemesi bugünleri aratacak bir çöküşe yol açabileceği ileri sürüldü. Teze nazaran; o yanılgılı ısrar sebebiyle bakandan gerçek iktisada dair gerçekçi tek bir kelam yahut görüş çıkmadı. Buna rağmen Bakan’dan, finansal piyasalardaki günlük, hatta anlık datalar üzerine uzun uzun tweetler atıldı. Halbuki finansal piyasaların dinamikleri bugünkü ekonomik tabloyu açıklamaktan uzak. Hakikaten ünlü iş insanı Abdullah Kiğılı, geçen hafta bir iktisat mecmuasına verdiği demeçte, “Sektörde 54’üncü yılımı yaşıyorum. Bu vakte kadar görüp görebileceğimiz bana nazaran en büyük krizi yaşıyoruz. Bundan daha büyük kriz görmedik” diyerek, gerçek kesimin halini gözler önüne serdi.
Ekonomi kulislerine nazaran, birçok finansal göstergenin güvenilirliği ve manası aslında sorgulanır halde. Ülkeye yabancı yatırımcı gelmezken (hatta ülkeden çıkarken) ülke risk priminin düşüşünü başarıymış üzere sunan bir iktisat idaresinin ne derece inandırıcılığı olduğu konuşuluyor.
EKONOMİ SIKIŞACAK
Odatv’ye konuşan iktisat kaynakları, Bakan Albayrak'ın en büyük çelişkilerinden birisi de faiz sorunu olduğu söyledi. Cumhurbaşkanı'nın istediğini yapma ve tek hanelere inişi gerçekleştirme gayesinin verdiği heyecanla Twitter iletilerinin verildiği sav ediliyor ve Cumhurbaşkanlığı'na da bu bilginin iletildiği öne sürülüyor. Fakat Cumhurbaşkanı'nın faiz-enflasyon denklemine nazaran, faizlerin enflasyon oranın altında gerçekleşerek enflasyonu da aşağıya çekmesi amaçlanıyordu. Lakin faiz indirimlerinde süratle tüketilen alanın bu teorik deneyi imkansız kılmaya başladığı sav ediliyor.
Ekonomistler, global faktörlerin takviyesi ile bir periyodu rahat atlatan iktisat idaresinin mümkün bir sarsıntıda teori ile pratik ortasında sıkışmaları kuvvetle olası olduğunu belirtiler. Öteki taraftan, tabelalardaki indirimlerin birinci başta bilhassa tüketime verdiği ivmenin gittikçe azaldığı da söz edildi. Büyümeyi tetikleyecek yatırımlar ve kurumsal krediler konusunda ise bankacılık dalının direndiği ileri sürülüyor. Özel dal bankalarını amaç alan telaffuz ve aksiyonların de aslında bunu teyit ettiği tez ediliyor.
ALGI GERÇEKLEERİ ÖRTÜYOR
Odatv’ye konuşan bankacılık kulisleri, iç tutarlılığı olmayan, finansal piyasaları ve kredi arzını denetim etmeye odaklı, mali disiplini elden kaçırmış, büyümede epey efora karşın istenen ivmeyi yakalayamamış, gerçek bölüme ve esaslı sıkıntılara dair tahlil üretememiş, sıklıkla değişen ve tesiri zayıf kalan ağır adımlarla piyasada güç kullanmayı adet edinmiş bir modele klasik manada “ekonomi yönetimi” demek pek kolay değil formunda görüş bildirdi.
İddiaya nazaran, hususa dair bilgisi az olan kısımlara bildiri vermek ismine gösterilen çok gayret günü kurtarmaktan için yapılıyor. Ekonomistler, eleştirilen devirlere yakınlaşmaktan bile uzak göstergeler “başarı” diye alkışlanırken, iktidar, yaratmaya çalıştığı “başarı” algısı ile gerçeği görmek istemediğini söylüyor.