New York’ta devam eden Halkbank davasında hakimin savcılığın katlamalı para cezasını kabul etmesi halinde bankanın mahkemeyi reddetme cürmünden milyarlarca dolarlık astronomik bir para cezasıyla karşılaşabileceği tabir edildi.
Halkbank’a uygulanması talep edilen günlük ve katlamalı para cezasının şimdiye kadar bir çok davada uygulandığı lakin banka için günlük baz alınan bir milyon dolarlık sayının şimdiye kadar görülen davalar ortasında en yükseği olduğu belirtildi.
New York Güney Bölgesi Başsavcılığı, dün mahkemeye yaptığı müracaatta, Halkbank’ın davayı reddettiği her gün için bir milyon dolar para cezasına çarptırılmasını, bu cezanın her geçen hafta katlanarak artırılması talebinde bulunmuştu.
Savcılık, müracaat dilekçesinde, Halkbank’ın New York’taki davayı reddetmesi halinde, birinci haftanın sonunda 7 milyon dolar, ikinci haftanın sonunda 21 milyon dolar, sekizinci haftanın sonunda 1 milyar 800 milyon dolar meblağında para cezasıyla karşı karşıya kalabileceğini belirtmişti.
“DÜŞÜNDÜĞÜMÜZ SAYININ ÇOK ÜZERİNDE ASTRONOMİK BİR PARA CEZASI ÇIKABİLİR”
New York Barosu Avukatı Cahit Akbulut, savcılığın talebinin şimdi mahkeme hakimi tarafından kabul edilmediğini kaydetti. Akbulut, savcılığın Halkbank için talep ettiği para cezasını itiraz ve yansıları sonrasında bir karar verebileceğini belirtti. Akbulut, VOA Türkçe’den Can Kamiloğlu’na yaptığı açıklamada, “Savcılığın yapmış olduğu müracaatta, Halkbank’ın davaya dahil olmaması durumunda para cezasına çarptırılmasını ve bunun da bizlerin düşündüğümüz para cezalarının çok çok üzerinde katlanarak artan bir sayı talep ediliyor. Burada her gün için bir milyon dolar, haftada 7 milyon dolar tabir ediliyor. İkinci hafta 14, üçüncü hafta 21 milyon dolar oluyor. Sayıların her biri başka ayrı değil katlanarak ve toplanarak devam eden bir ceza prosedürü. Fakat Halkbank için istenen sayılar düşündüğümüz sayılar üzere değil. Çok büyük çok astronomik sayılar ortaya çıkabilir” dedi.
New York barosuna kayıtlı avukat Cahit Akbulut
SAVCILIK ÇİN VE RUSYA DAVALARINI REFERANS GÖSTERDİ
Savcılığın mahkemeye sunduğu müracaatta, çeşitli davalar referans olarak veriliyor. Buna nazaran 1973 tarihinde görülen davada IBM’den bir kanıtın sunulması istenmiş, IBM’in belgeyi mahkemeye sunmaması üzerine günlük 150 bin dolar para cezası uygulanması talep edilmiş.
Savcılığın referanslarında diğer davalar da var. 2014 yılında Çin hükümetine açılan bir davada kanıtları sunmadığı için 246 bin 500 dolarlık günlük katlamalı bir para cezası talep edilmiş.
Halkbank eski genel müdürü Hakan Atilla
2013 yılında Rusya’ya karşı açılan davada 50 bin dolarlık günlük katlamalı para cezası uygulanmış. Philip Morris’e karşı açılan bir davada ise tekrar kanıtların sunulmamasıyla ilgili 25 bin dolar günlük katlamalı ceza tahsili yoluna gidilmiş.
“MAHKEMEME NİÇİN GELMİYORSUN DİYE PARA CEZASI HUKUKA UYGUN DEĞİL”
Akbulut, savcılığın hazırladığı müracaat evrakında örnek olacak, kesilecek katlamalı para cezasına temel teşkil edecek bir dava koymadığını belirterek, “26 sayfalık müracaatta savcılığın verdiği geçmişteki davalarla ilgili referanslar Halkbank’ın şu andaki mevcut durumuna uymadığını kaydetti.
Avukat Akbulut şöyle devam etti : “Başsavcılığın yaptığı müracaatta bu ceza tekniğiyle ilgili gösterdiği davalar var. Referans gösterilen davalarda, bu yolla ceza talep edilen kuruluşların daima dava içerisinde olduklarını ve davaya katıldıklarını görüyoruz. Bu çeşit para cezası formülü, kuruluşların davanın seyri sırasında, mahkemenin kararlarına uymadıkları için uygulanan para cezalarını görüyoruz. Ama bu davada bu türlü bir şey kelam konusu değil. Halkbank şimdi mahkemenin yetki alanına girmedi. Bu türlü bir durumda Halkbank’a bu türlü bir para cezası verilmesinin hakkaniyete uygun olamayacağını düşünüyorum. Zira benim mahkememe niçin gelmiyorsun diye tarafa para cezası kesilmesini ben hukuka uygun bulmuyorum. Müracaatta referans yapılan daha evvelki davalarda kesilen cezaların daha çok mahkemeye sunulması gereken kanıtların sunulmasıyla ilgili taleplerine karşılıksız kalma durumunda verilmiş. Mahkeme bir kanıtın sunulmasını istemiş fakat taraf bu kanıtı verilen yasal müddet içinde mahkemeye sunmamış. Bu durumlarda mahkemenin para cezası verdiğini görüyoruz. Müracaatta daha evvelki davalarla ilgili referanslarda, söz vermeme, evrak sunulması, iştirak davetleri, verilen buyruklara uymama nedeniyle bu tıp para cezaları uygulanabiliyor. Halkbank davasında durum farklı zira şimdi davaya girilmemiş.”
“HALKBANK İÇİN İSTENEN ŞİMDİYE KADAR GÖRÜLMEMİŞ BİR RAKAM”
Akbulut, Halkbank için günlük olarak belirlenen bir milyon dolarlık sayının şimdiye kadar görülmemiş bir sayı olduğunu tabir ederek, “Tüm örnek verilen davalarda tarafların davanın içinde olduklarını görüyoruz. Burada verilen örneklerin hiçbirinde davaya niçin gelmiyorsun? Niçin duruşmalara katılmıyorsun? Uygulanmış yahut uygulanması istenmiş katlamalı bir para cezası yok. Bu durumda savcılığın verdiği dilekçede Halkbank durumuna örnek teşkil edecek bir dava yer almamış. Bu durum mahkemenin Halkbank ile ilgili bir karar vermeyeceği manasına gelmez. Her şeyin bir birincisi var tahminen bu dava bir birinci olabilir. Tabi bu cins davalar her vakit risklidir. Zira geçmişte bir örnek yoktur. Bu tıp kararlar temyiz yolu son derece açık kararlardır. Halkbank için günlük katlamalı artışla istenen sayı şimdiye kadar görülmemiş bir rakam” dedi.
HALKBANK DAVASI VE PARA CEZASI İSTEMİYLE İLGİLİ TALEPLE İLGİLİ SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
Akbulut dava sürecinin nasıl işleyeceği konusunda da şöyle konuştu: “Halkbank’ın kısa vakit içinde savcılığın bu müracaatına bir karşılık vereceğini varsayım ediyorum. Aksi halde kısa vakitte yapılan katlamalı hesaplamalara nazaran Halkbank’a milyarlarca dolarla söz edilen para cezası gelebilir. Bu kesilecek para cezası kısmı yalnızca Halkbank’ın davaya katılmamasıyla ilgili. Ayrıyeten, hakimin görülecek davada Halkbank’ı hatalı bulması halinde vereceği farklı bir para cezası da kesilecek. Burada savcılığın bir zorlaması olduğunu düşünüyorum. Bu davada mahkeme çoğunlukla savcılıkla birebir görüşte. Hakim, Halkbank’ın davaya katılmamasını kendisine bir saygısızlık olarak görüyor. Federal mahkemenin buyruk ve yetkilerine karşı çıkmasından kahır duyuyor. Halkbank’ın kendi mahkemesine davranışından hoşnut değil. Bu yüzden savcılığın talebine sıcak bakabilir. Savcılık burada Halkbank’a duruşma günü olan 25 Şubat’a kadar mühlet vermiş görünüyor. Halkbank’ın duruşma gününe kadar davaya katılmaması halinde bu para cezasının kesilmesini talep ediyor. Şayet 25 Şubat’ta yapılacak duruşmaya Halkbank katılmazsa hakimin bu para cezası teklifini uygulamaya koyacağını düşünüyorum.”
“AMERİKAN MALİYESİNDE UYGULANAN BİR PARA CEZASI SİSTEMİ”
ABD’de 30 yıldır yeminli mali müşavir olarak çalışan Ahmet Hür Güreralp, Halkbank için savcılığın talep ettiği günlük ve katlamalı para cezasının Amerikan Maliyesinde de sıkça kullanılan bir yol olduğunu söyledi. ‘Per diem’ olarak isimlendirilen günlük para cezasının katlanarak toplandığını belirten Güreralp, “Bu cezalar maliyede daha çok tebligatlara ve istenen evrakların belirlenen vakitlerde yetkili mercilere ulaştırılmaması nedeniyle kesilir. Her eyalet için farklı günlük sayılar tespit edilir. California’da 153 dolar olarak belirlenen sayı New York yahut New Jersey eyaletlerinde farklı olabilir. Biz kendi alanımızda 150 dolarlık günlük bir cezanın milyonlarca dolara ulaştığını çok sayıda örnekte gördük. Halkbank için istenen günlük bir milyon dolarlık ceza kısa bir vakitte yüz milyarlarca dolarla tabir edilebilir” diye konuştu.
“PARA CEZASI BİR KAÇ AYDA TRİLYON DOLARA ULAŞIR”
Güreralp, Halkbank için istenen günlük bir milyon dolarlık cezanın 8 haftada 1 milyar 800 milyon dolara ulaşabileceği şu sözlerle tabir etti: “Ben de sekizinci haftadan sonrasını hesap etmeye çalıştım. 20’inci haftadan sonra ceza meblağı yüz milyarlarca dolarla ulaştı. Bir kaç hafta sonrasında ise trilyonlara. Daha sonrasını hesap etmedim zira para 5-6 ay üzere bir müddette trilyonlara ulaştı.”
“HALKBANK’IN DAVAYA DAHİL OLMAKTAN ÖBÜR DEVASI YOK”
Güreralp, federal bir mahkemenin Halkbank’a keseceği astronomik bir cezanın ödenmemesi halinde Amerikan maliyesinin de devreye girip ödenmeyen bu ceza için çeşitli yaptırımlar koyabileceğini belirterek, “Halkbank kesinlikle New York’taki davaya katılıp kendini savunmalıdır. Mahkeme bankayı hatalı bulursa para cezası keser. İtiraz ve temyiz hakkı sabittir. Lakin davaya katılmamayı sürdürürse hiç birimizin düşünemediği ölçülerde para cezalarıyla karşılaşabilir. Bu cezalar ödenmezse yaptırımlar uygulanabilir” diye konuştu.